راستی‌آزمایی: تلاش روسیه به تاثیرگذاری بر انتخابات آلمان

این اولین باری نیست که روسیه تلاش می‌کند از طریق پخش و نشر اطلاعات نادرست و اخبار جعلی بر انتخابات تاثیر بگذارد. انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۲۴ و انتخابات اروپا نمونه‌های قبلی هستند. بر اساس معلومات پارلمان آلمان «بوندستاگ»، روسیه همچنان در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۱ آلمان نیز تلاش کرد تا بر افکار رای‌دهندگان تاثیر بگذارد.

بعد از گذشت چهار سال هنوز وضعیت به همین منوال است. کارشناسان شاهد کمپاین‌های گسترده روسیه برای پخش اطلاعات نادرست و اخبار جعلی در مورد انتخابات ۲۳ فبروری هستند که به صورت خاص به بی‌اعتبارسازی احزاب میانه متمرکز اند.

لیا فروویرد از مرکز نظارت، تحلیل و استراتژی (CeMAS) به دویچه وله می‌گوید که بیشتر اخبار جعلی «بر ضد احزاب سبزها، دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات و کاندیداهای اصلی آنها است. به حزب «بدیل برای آلمان» به ندرت اما به شکل مثبت اشاره می‌شود.» مرکز نظارت، تحلیل و استراتژی یک سازمان عام المنفعه است که روی موضوعات ایدئولوژی توطئه، یهودستیزی و راستگرایی افراطی کار می‌کند.

نامزدان ارشد هدف اخبار جعلی

برای وضاحت چگونگی این معلومات جعلی، به دو نمونه جدید تمرکز می‌کنیم. از اول فبروری به این سو چندین کاربر شبکه ایکس ویدیویی در مورد آنچه بیماری روانی فریدریش مرتس، کاندیدای اصلی حزب دموکرات مسیحی آلمان عنوان شده، منتشر کردند. در این ویدیو ادعا شده که مرتس در سال  ۲۰۱۷ تلاش کرده بود به زندگی خود پایان دهد. یکی از این پُست‌ها در ظرف ده روز بیش از ۵/۴ میلیون بار دیده شده است.

برای این ادعا شواهدی ارائه شده که شامل شهادت به اصطلاح یک روان‌درمان به نام آلبرت مرتنز و فورمه‌های طبی است. مهر روی فورمه نشان می‌دهد که مرتنز یک «روان‌درمانگر روان‌شناسی» است. در آلمان روان درمانی و روان‌شناسی رشته‌های کاملاً جداگانه هستند.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

با این حال انجمن روان‌درمانگران فدرال آلمان به دویچه وله گفت که هیچ عضوی تحت نام «آلبرت مرتنز» در ایالت نوردراین ویستفالن ثبت نشده است. علاوه بر این در آدرسی که در فورم درج شده هیچ کلینیک ثبت شده‌ای وجود ندارد که مجوز صدور چنین فورمه‌هایی داشته باشد. نکته جالب این است که با اشتراک گذاری این ویدیو بارها به این موضوع اشاره شده که مرتس خواستار فرستادن موشک تاروس به اوکرایین است.

نمونه دوم: روبرت هابک، کاندیدای اصلی حزب سبزها و هم‌حزبی‌اش کلاودیا روت نیز اخیراً قربانی پخش اطلاعات نادرست شده اند. در یک مقاله و یک ویدیو که در وب‌سایت «ناراتیو» نشر شده، ادعا شده که آنها ظاهراً در رسوایی فساد ۱۰۰ میلیون یورویی دست داشته اند. گفته شده که این قضیه در رابطه به چندین نقاشی متعلق به بنیاد میراث فرهنگی پروس است که ظاهراً به اوکرایین رسیده و سپس به کلکسیونرهای هنری خصوصی فروخته شده است. بنیاد پروس در پاسخ به پرسش‌های دویچه وله تائید کرد که تمامی ادعاهای این نشریه جعلی و ساختگی اند.

وجه مشترک این دروغ‌پراکنی‌ها این است که همه بر اساس همان الگو و با اظهارات شاهدان دروغین و اسناد جعلی ارائه شده اند و در ابتدا در وب‌سایت‌هایی منتشر می‌شوند که شبیه به پلتفورم‌های خبری معلوم می‌شوند، اما در واقعیت تنها اطلاعات نادرست منتشر می‌کنند.

یک عضو تیم پروژه تحقیقاتی آنلاین «گنیدا» به دویچه وله گفت که این‌ها ویژگی‌های معمول یک کمپاین اخبار جعلی روسی به نام مستعار «طوفان -۱۵۱۶» (Storm-1516) است.

انواع کمپاین‌های اخبار جعلی

پروژه تحقیقی «گنیدا» با همکاری پلتفورم‌هایی مانند «کوریکتیف» و «نیوزگارد» بیش از یک صد وب‌سایت آلمانی زبان را شناسایی کرد که در ابتدا با محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی به جانبداری از روسیه پر شده اند. بعداَ از این وب‌سایت‌ها برای انتشار اخبار جعلی استفاده می‌شوند. این سایت‌ها و محتوای آن‌ها سپس توسط اینفلوئنسرهای «دوستانه» یا پولی در پلتفرم‌هایی مانند ایکس یا تلگرام منتشر می‌شوند.

یکی از کمپاین‌های اخبار جعلی روسیه «شبیه‌سازی» است. وزارت خارجه آلمان نوشته است که از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکرایین در ماه فبروری ۲۰۲۲، با استفاده از این کمپاین «روایت‌های جانبدارانه از روسیه و اطلاعات نادرست به هدف بی‌اعتبار کردن سیاست خارجی غرب به طور کل و حمایت از اوکرایین به طور خاص» منتشر شده است. حکومت امریکا علیه عناصر روسی در پیوند به مداخله در انتخابات ریاست جمهوری تحریم‌هایی وضع کرد.

به این کمپاین اخبار جعلی به این خاطر «شبیه‌سازی» (doppelganger) گفته می‌شود که در آن از ویدیوها و وب‌سایت‌های رسانه‌های مشهوری مانند دویچه وله یا بی‌بی‌سی تقلید و شبیه‌سازی می‌شود. یعنی مطالب جعلی شبیه به فارمت‌ها و محتوای این رسانه‌ها به خورد مردم داده می‌شود.

هرچند جعلی بودن برخی از این ویدیوها به سرعت کشف و برملا می‌شود، اما لیا فروویرد از «CeMAS» به تیم راستی آزمایی رادیو تلویزیون ایالت بایرن گفت که در این موارد «مسئله بر سر کمیت است تا کیفیت.»

یکی دیگر از روش‌های پخش اخبار جعلی موسوم به «ماتروشکا» است که اسم آن از یک عروسک روسی گرفته شده است. در این روش، گروه بزرگی از ربات‌های اینترنتی دست به کار می‌شوند و یک «مانور منحرف‌کننده» را به راه می‌اندازند. این ربات‌ها سیلی از اشارات در مورد اخبار جعلی را به خبرنگاران راجع می‌کنند و ظاهراَ از آن‌ها می‌خواهند که صحت این خبرهای جعلی را بررسی کنند. خبرگزاری فرانسه گزارش می‌دهد که این ربات‌ها به این شکل اخبار جعلی و ادعاهای دروغین را به سادگی گسترش می‌دهند و در عین زمان کار خبرنگاران در بررسی صحت این مطالب را مسدود می‌کنند.

پروژه رسانه‌ای مستقل روسی «Agentstwo» گزارش داد که ربات‌های «ماتروشکا» حداقل ۱۵ ویدیوی جعلی را در اواخر جنوری منتشر کردند. این ویدیوها به گونه‌ای ساخته شده اند که مثلاَ شبیه به ویدیوهای دویچه وله و روزنامه آلمانی بیلد است. در این ویدیوها به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی ادعا شده است که آلمان در آستانه انتخابات با تهدید تروریسم، افزایش جرم و جنایت و ترس‌های رای‌دهندگان مواجه است.  

روسیه به خصوص از دو حزب حمایت می‌کند

لئونی فالر از «نیوزگارد» که ابزارهای مبارزه با اخبار جعلی را عرضه می‌کند، در مصاحبه با رادیوتلویزیون بایرن گفت که هدف روسیه «بیش از هر چیز گسترش بی‌اطمینانی و چند پارچه ساختن رای دهندگان است.» به گفته او، این نکته مشهود است که در این کمپاین‌های معلومات جعلی اغلباَ گزارش‌های مثبتی در مورد حزب عوامگرای دست راستی «بدیل برای آلمان» که بخش‌های آن افراطی درجه بندی شده، و نامزد اصلی آن الیس وایدل، وجود دارد.

تحقیقات در اوایل سال ۲۰۲۴ نشان داد که هدف کمپاین اطلاعات جعلی «شبیه‌سازی» افزایش سهم آرای حزب «بدیل برای آلمان» به ۲۰ درصد است. بر اساس نظرسنجی‌های اخیر، حزب «بدیل برای آلمان» اندکی قبل از انتخابات پارلمانی از حمایت حدود ۲۰ درصد رای دهندگان برخوردار است. اینکه آیا ارتباطی میان این موقعیت حزب و کمپاین اطلاعات جعلی وجود دارد یا خیر، قابل اثبات نیست.

فالر گمان می‌کند که حزب «بدیل برای آلمان» از جانب روسیه حمایت می‌شود چرا که نسبت به دیگر احزاب با روسیه دوستانه‌تر به نظر می‌رسد. این حزب در برنامه انتخاباتی خود خواستار لغو تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه شده است. علاوه بر این حزب «بدیل برای آلمان» جنگ متجاوزانه روسیه علیه اوکرایین را محکوم نمی‌کند. 

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

لیا فروویرد از مرکز نظارت، تحلیل و استراتژی (CeMAS) همچنان به حزب دیگری اشاره می‌کند که توسط تبلیغات روسیه حمایت می‌شود: اتحاد زارا واگنکنشت (بی‌اس‌وی). این حزب در برنامه انتخاباتی‌اش جنگ اوکرایین را جنگ نیابتی بین روسیه و ایالات متحده امریکا خوانده و مدعی شده که این جنگ اجتناب‌پذیر بود. علاوه بر این این حزب می‌خواهد که آلمان بار دیگر گاز طبیعی از روسیه وارد کند.

 فلیکس کارته از بنیاد مرکاتور (Mercator ) به این باور است که این کمپاین‌های اخبار جعلی به جای انتخابات، بیشتر در استراتژی‌های درازمدت روسیه یک تهدید تلقی می‌شود. او به دویچه وله می‌گوید: «مسائل و روایت‌هایی که کرملین سال‌های تلاش می‌کرد بر آن تسلط یابد در بحث‌های عمومی آلمان نیز بسیار چیره شده اند.» برای مثال ادعای فاسد بودن همه حکومت‌ها در اروپا و سرکوب آزادی بیان، روایتی است که نه تنها از سوی تبلیغات روسیه، بلکه توسط احزاب راست گرای افراطی در اروپا نیز منتشر می‌شوند. 

آلمان چگونه از خود در برابر اخبار جعلی روسیه دفاع می‌کند؟

 وزارت داخله آلمان در پاسخی به مرکز تحقیقاتی «کوریکتیف» گفت که انتشار اطلاعات نادرست «از سوی سازمان‌های دولتی خارجی به طور کلی در آلمان قابل مجازات نیست.» با این حال به گفته این وزارتخانه یک گروه کاری به تهدیدهای مانند پخش اطلاعات جعلی رسیدگی می‌کند.

این وزارتخانه در پاسخ به سوال شبکه رادیوتلویزیون عامه ایالت بایرن «بی‌آر» نوشت که تمرکز بر افزایش آگاهی عمومی در مورد اطلاعات جعلی و ارتقای سواد خبری و رسانه‌ای در بین تمام گروه‌های سنی است. وزارت داخله آلمان گفته است که حکومت همچنان با سایر دولت‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای مبارزه مشترک با اطلاعات جعلی پخش شده از سوی روسیه در تماس است.

با این حال به گفته فلیکس کارته، متخصص فن‌آوری، این کافی نیست که تنها با ارائه واقعیت‌ها با اخبار جعلی مبارزه شود، بلکه عرصه سیاست باید نیازهای اساسی و عاطفی جامعه را بشناسد، و به طور خلاصه «بهتر سیاست کند.» 

از آرشیف دویچه وله دری