دلیل اعتراضات مردم در بدخشان چیست؟
۱۴۰۴ خرداد ۷, چهارشنبه
ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان در روزهای اخیر بار دیگر شاهد اعتراضها و تنش‌ها بوده است. مقام‌های اداره طالبان تخریب کشتزارهای کوکنار در ولسوالی جرم و مخالفت مردم با آن را دلیل اصلی اعتراضات مردم عنوان کرده اند.
گزارش‌ها حاکی است که یک تن از اعتراض‌کنندگان در نتیجه تیراندازی نیروهای مبارزه با مواد مخدر طالبان کشته شده است.
پس از کشته شدن یک معترض در ولسوالی جرم، مردم می‌خواستند در اعتراض به این اقدام جنازه او را دفن نکنند و به مرکز ولایت بدخشان انتقال دهند، اما پس از پادرمیانی فصیح الدین فطرت لوی درستیز نیروهای طالبان که خودش از بدخشان است، جسد این مرد به خاک سپرده شد.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
دفتر والی بدخشان نیز دیدار فطرت با والی این ولایت را تایید کرده، ولی در باره این اعتراضات جزئیات ارائه نکرده است.
دفتر مطبوعاتی والی طالبان در بدخشان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در این دیدار در باره وضعیت امنیتی ولایت، هماهنگی میان مجاهدین و تطبیق اصول و پالیسی‌های امارت اسلامی بحث و تبادل نظر صورت گرفت.»
در یک رویداد دیگر، طالبان روز دوشنبه یک فرمانده محلی به نام زیدالله را نیز در ولسوالی شهدای بدخشان کشته اند. هرچند طالبان گفته اند که این فرمانده با داعش در ارتباط بوده، ولی امان الله پیمان، نماینده مجلس سابق افغانستان، گفت که این فرمانده فعالیت نظامی نداشته و نیروهای طالبان با حمله به خانه‌اش او را کشته اند.
تخریب کشت کوکنار یا اختلاف‌های سیاسی؟
برخلاف اظهارات مقام‌های محلی طالبان، برخی چهره‌های سیاسی از بدخشان این تنش‌ها را ناشی از به ستوه آمدن مردم از سیاست‌های طالبان خوانده اند.
ویدیو از آرشیف دویچه وله:
امان الله پیمان، نماینده مردم بدخشان در پارلمان پیشین به دویچه وله گفت: «این اتفاق جدید نیست. این‌ها [طالبان] کشت کوکنار را بهانه می‌کنند و هدف شان سرکوب مردم بدخشان است، زیرا فکر می‌کنند که بدخشان نقطه‌ای برای تقابل آینده شان خواهد بود.»
چهره‌های سیاسی از ولایت بدخشان می‌گویند که والی و اکثر مقامات محلی طالبان در این ولایت «افراد غیربومی» هستند و اعضای بدخشانی طالبان که در پیروزی این گروه نقش بازی کردند، در قدرت سهمی ندارند.
پیمان گفت: «مردم هم به ستوه آمده اند. مسایل قومی و زبانی در حلقه خود امارت به شدت جریان دارد، برای سرکوب زبان‌ها و فرهنگ‌های اقوام دیگر به شدت کار می‌کنند و این به یک موج اعتراض تبدیل خواهد شد.»
حفیظ الله مصداق، از فعالان فرهنگی ولایت بدخشان که در آلمان زندگی می‌کند، به دویچه وله گفت که تفاوت‌های زبانی و فرهنگی میان مردم و مقام‌های طالبان منجر به این تنش‌ها شده است: «حتی خود اعضای طالبان شکایت دارند که والی زبان مردم محل را نمی‌فهمد و این مشکل آفرین است.»
طالبان پیش از تصرف قدرت نیز در بدخشان ساحاتی را در کنترول خود داشتند و این ولایت طالبان محلی زیادی دارد.
فوزیه کوفی، نماینده پارلمان پیشین در صفحه ایکس نوشت: «در حال حاضر، زمین، اقلیم، چراگاه‌ها، معادن، و حتی نفس کشیدن مردم بدخشان توسط حاکمان غیربدخشانی اداره، کنترل و مورد استفاده قرار می‌گیرند.»
کشت کوکنار چرا تنها در بدخشان جنجالی است؟
پیمان مدعی شد که کوکنار تنها در ولایت بدخشان کشت نشده، بلکه در شماری از ولایات دیگر به شمول قندهار نیز کشت شده است، ولی طالبان تنها در بدخشان به این خاطر «دست به آزار و اذیت مردم می‌زنند.»
هرچند مشخص نیست که در سال جاری در کدام ولایات افغانستان کوکنار کشت شده، ولی ملل متحد در ماه نوامبر ۲۰۲۴ در گزارشی گفت که کشت کوکنار بار دیگر ۱۹ درصد افزایش یافته است.
ویدیو از آرشیف دویچه وله:
در سال جاری اعتراضات مردم علیه تخریب کشتزارهای کوکنار در ولایات دیگر گزارش نشده است.
ملا هبت‌الله آخندزاده رهبر طالبان پس از تصرف دوباره قدرت در سال ۲۰۲۱ با صدور یک فرمان، کشت کوکنار و قاچاق مواد مخدر را ممنوع اعلام کرد.
تشدید فقر و نبود کشت بدیل
این اعتراضات در حالی انجام می‌شود که ملل متحد همواره از کاهش کمک‌ها و تشدید فقر در افغانستان هشدار می‌دهد.
سازمان ملل متحد تاکید کرده است که با منع کشت کوکنار در افغانستان باید از دهقانان حمایت شود و برای شان کشت بدیل فراهم شود.
پیمان نیز گفت که یکی از دلایل این اعتراضات فقر شدید در میان مردم است: «فقر بین مردم در بدخشان به اوجش رسیده و وقتی مردم از امارت طالبان خواهان کمک می‌شوند، آنان می‌گویند خدا روزی رسان است.»
اعتراضات در برابر تخریب کشتزارهای کوکنار توسط طالبان در ولایت بدخشان پیشینه دارد. در ماه می ۲۰۲۴ نیز مردم به دلیل کشته شدن یک فرد و داخل شدن افراد طالبان به خانه‌ها، دست به اعتراض زدند.