ایران چه اندازه به ساختن بمب اتمی نزدیک است؟
۱۴۰۴ خرداد ۲۶, دوشنبه
اسرائیل در توجیه حملات اخیر خود به ایران گفته است که این کشور به ساختن بمب اتمی بسیار نزدیک شده است. چنین تحولی بدون تردید موجودیت اسرائیل را تحت تهدید قرار می‌دهد، زیرا رژیم ایران به تکرار قصد خود مبنی بر نابودی اسرائیل را اعلام کرده است.
در حالی که ایران تاکید دارد برنامه هسته‌ای‌اش تنها مقاصد صلح‌آمیز دارد، بسیاری اعضای جامعه بین‌المللی پوتانسیل نظامی در این برنامه می‌بینند.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه روز یک‌شنبه گفت که برنامه هسته‌ای ایران «تهدید وجودی» برای اسرائیل و اروپا است و در عین زمان تاکید کرد که دیپلماسی بهترین ابزار برای رسیدن به یک راه‌حل است.
یوهان واده‌فول، وزیر خارجه آلمان نیز روز شنبه گفت که آلمان، فرانسه و بریتانیا آماده گفتگو با تهران برای تنش‌زدایی در وضعیت فعلی اند.
برنامه هسته‌ای ایران چقدر پیشرفته است؟
دو گونه برنامه هسته‌ای وجود دارد: نظامی و غیرنظامی. برنامه هسته‌ای غیرنظامی تنها متمرکز به تاسیسات انرژی هسته‌ای است که برق تولید می‌کند. اما هدف برنامه هسته‌ای نظامی تولید کلاهک‌های اتومی، به عبارت دیگر بمب اتمی، است.
رژیم ایران بارها تاکید کرده است که برنامه هسته‌ای‌اش تنها ماهیت غیرنظامی دارد و بسیاری کارشناسان و سازمان‌های استخباراتی غربی موافق اند که ایران فعلاَ در حال ساختن بمب اتمی نیست.
با وجود این، میزان غنی‌سازی یورانیم توسط ایران ممکن است مایه نگرانی باشد. سازمان بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که ایران ۴۰۰ کیلوگرام یورانیم ۶۰ درصد غنی‌شده در اختیار دارد. این بالاتر از میزان مورد نیاز برای تولید برق هسته‌ای و نزدیک به میزان مورد نیاز برای ساختن سلاح هسته‌ای است.
این ۴۰۰ کیلوگرام یورانیم اگر به میزان ۹۰ درصد غنی شود، به مرحله تسلیحاتی می‌رسد و برای ساختن حدود ۱۰ کلاهک هسته‌ای کفایت می‌کند.
بیشتر بخوانید: ایران و اسرائیل: چگونه همکاری به دشمنی تبدیل شد؟
هنس یاکوب شیندلر، کارشناس امنیتی در پروژه مبارزه با افراط گرایی به دویچه وله گفت: «چنانچه توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تائید شده است، ایران میزان غنی‌سازی را به ۶۰ درصد افزایش داده است، برعلاوه آن آزمایش‌های موشکی نیز را بیشتر کرده است.»
این کارشناس افزود: «شما می‌توانید بگویید که این کار برای تقویت مواضع ایران در مذاکره با ایالات متحده امریکا بوده است، اما شما همچنین می‌توانید به آن نگاه کنید و بگویید که [تهران] به سمت بمب [اتمی] حرکت می‌کند.»
قرار بود در روز یک شنبه دور دیگری از مذاکرات هسته‌ای میان ایالات متحده و تهران در عمان برگزار شود، اما به دلیل تحولات اخیر صورت نگرفت.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
فعلاَ هیچ شواهدی وجود ندارد که ایران یورانیم غنی‌سازی شده به میزان ۹۰ درصد در اختیار داشته باشد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که با توجه به ذخایر یورانیم و قابلیت‌های فنی، ایران می‌تواند به زودی به این میزان دست یابد. تنها چند روز قبل از حملات اسرائیل به ایران، تهران از طرح خود برای راه اندازی تاسیسات جدید غنی‌سازی یورانیم خبر داد.
البته یورانیم غنی‌سازی شده به تنهایی برای ساختن بمب اتمی کفایت نمی‌کند. ایران برای دستیابی به چنین تسلیحاتی نیاز دارد که کلاهک‌های کارآمد و موشک‌های قابل حمل کلاهک هسته‌ای توسعه دهد.
ضربه حملات اسرائیل چقدر جدی است؟
اسرائیل در حملات خود نه تنها تاسیسات هسته‌ای بلکه اعضای ارشد رهبری نظامی و دانشمندان دخیل در برنامه هسته‌ای ایران را هدف قرار داد.
تصاویر ماهواره‌ای میزان متفاوت ویرانی را در دو تاسیسات تحقیقات هسته‌ای و غنی‌سازی یورانیم در نطنز و اصفهان نشان می‌دهند. سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای آسیب وارد شدن به هر دو تاسیسات را تائید کرده است. هنوز شدت این آسیب‌ها مشخص نشده است و این نیز واضح نیست که ترمیم آن برای ایران چه اندازه دشوار خواهد بود.
والتر پوش، کارشناس امور ایران در انستیتوت حمایت از صلح و مدیریت منازعه در ویانا به دویچه وله گفت که به صورت مجموعی تاثیر این حملات بر ایران «جدی» است.
او توضیح داد: «مهم‌تر از جنرالان و مطمئناَ دانشمندان هسته‌ای که کشته شدند... این است که آن‌ها برنامه هسته‌ای را از تقریباً همان آغاز پیگیری کردند و همه معلومات نهادی را در اختیار دارند.»
او ادامه داد: «این مسایل نقش کلیدی دارند... پس ضربه وارد شدن در میزان تجربه اکادمیک و دانش عملی جدی است.»
برعلاوه تاسیسات هسته‌ای و نخبگان هسته‌ای و نظامی، پایگاه‌های موشکی ایران نیز هدف حملات اسرائیل قرار گرفته اند.
چرا ایران برنامه هسته‌ای دارد؟
سابقه برنامه هسته‌ای ایران به دهه ۱۹۵۰ برمی‌گردد، زمانی که حکومت طرفدار غرب به کمک ایالات متحده امریکا به توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی شروع کرد.
بعد از انقلاب ۱۹۷۹ که حکومت بنیادگرای ضد غرب روی کار آمد، نگرانی‌های بین‌المللی افزایش یافت که ممکن است تهران از برنامه هسته‌ای خود برای مقاصد نظامی استفاده کند.
بازرسان بین‌المللی در سال ۲۰۰۲ یورانیم غنی‌سازی شده به میزان بالا را در تاسیسات هسته‌ای نطنز پیدا کردند که منجر به وضع تحریم‌های بین‌المللی شد.
ایران در سال ۲۰۱۵ به یک توافق مهم با ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی زیر عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام دست یافت. این توافقنامه برنامه هسته‌ای ایران را محدود و کنترول بر آن را تشدید کرد، در عوض تحریم‌ها بر ایران کاهش یافت.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
اما دونالد ترامپ در دوره نخست ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۱۸ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد. ترامپ انتقاد داشت که این توافق یک اقدام موقتی است و شامل برنامه موشک‌های بالستیک ایران نمی‌شود. سپس ایالات متحده امریکا تحریم‌های جدیدی بر ایران وضع کرد.
ایران در پاسخ به این اقدام امریکا به صورت تدریجی از تعهدات خود به این توافقنامه عقب‌نشینی کرد و غنی‌سازی یورانیم را فراتر از میزان ۳.۶۷ درصد درج شده در توافقنامه سال ۲۰۱۵ افزایش داد.
بعد از بازگشت ترامپ به قدرت، تلاش‌های مجددی برای دستیابی به یک توافق میان تهران و واشنگتن شروع شد. اما دور جدید مذاکرات میان دو کشور که برای اخیر هفته گذشته در عمان برنامه ریزی شده بود، به دلیل وضعیت فعلی لغو گردید.