اخراج افغان ها از پاکستان: وضعیت در خیبرپختونخوا چگونه است؟
۱۴۰۴ فروردین ۲۸, پنجشنبه
اکبر خان مهاجر افغان نظاره گر رفت و آمد پرسنل رستورانش است که در شهر پشاور قرار دارد. پیشخدمت ها سیخ های کباب را باد می‌زنند و ظرف های برنج و سالاد را در مقابل مشتریان می‌گذارند.
اکبر خان نیز از جمله مهاجران افغان است که پاکستان را باید تا به حال ترک می‌کرد. حکومت می‌گوید که آن ها در این کشور به صورت غیرقانونی زندگی می‌کنند و به سرکوب آن ها ادامه می‌دهد.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
اما اکبر خان می‌گوید: «من تقریبا ۵۰ سال است که این جا زندگی می‌کنم. این جا ازدواج کردم، فرزندانم نیز همچنین و ۱۰ تن از اعضای خانواده ام این جا به خاک سپرده شده اند. به این خاطر به هیچ وجه نمی خواهم این جا را ترک کنم.»
پاکستان می‌گوید که در اخراج سه میلیون مهاجر افغان عزم جدی دارد. دست کم یک سوم از آن ها در ایالت شمال غربی خیبرپختونخوا زندگی می کنند. بسیاری از آن ها کارت شهروندی افغانستان را دارند و یا این که اقامت شان را در پاکستان به ثبت رسانده اند.
معلوم نیست که چه تعداد از افغان ها بدون مدرک اقامت در پاکستان زندگی می کنند.
مشابهت های فرهنگی، قومی و زبانی
به نظر می آید که حکومت ایالتی خیبرپختونخوا که رهبری آن را حزب عمران خان، نخست وزیر پیشین به عهده دارد با بی میلی روند بازگرداندن افغان ها را به پیش می برد. مناطق کوهستانی، خشونت های فرقه ای و فعالیت ملیشه ها، پلان های حکومت مرکزی را برای اخراج مهاجران افغان به چالش کشیده است.
عبدالله خان، مدیر عامل موسسه مطالعات امنیتی پاکستان می گوید: «پس فرستادن همه افغان ها غیرممکن است، به خصوص از ایالت خیبرپختونخوا. زیرا آن ها با وجود حصار مرزی با استفاده از راه های غیرقانونی و یا سوء استفاده از روزنه های موجود در سیستم با وجود حصار کشی در مرز به کشور باز می گردند.»
او افزود: «بسیاری از قریه ها در امتداد مرز بین پاکستان و افغانستان تقسیم شده اند و مردم در سه یا چهار دهه گذشته هیچگاه از دیدار یکدیگر در دو سوی مرز صرف نظر نکرده اند.»
خیبرپختونخوا در مجاورت افغانستان قرار دارد و افزون براین به خاطر روابط مشترک قومی، فرهنگی و زبان مشترک یک هدف طبیعی برای افغان ها به شمارمی آید. این ایالت از سال های ۱۹۸۰ میزبان شمار قابل توجهی از آن ها بوده است.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
بسیاری از مهاجران افغان این جا ادغام شده اند و حتی با شهروندان محلی ازدواج کرده اند. آن ها با این منطقه آشنایی دارند و دسترسی به آن از مسیرهای قانونی و غیرقانونی در مقایسه با مناطق دیگر پاکستان آسان تر است.
عبدالله خان به اسوشیتدپرس گفت، درست است که حکومت محلی با حکومت فدرال همکاری می کند، اما روند اخراج مهاجران افغان به کندی پیش می رود.
او افزود: «حکومت محلی به دلایل مختلف نسبت به افغان ها همدردی دارد. مهاجران افغان و مردم محلی رسم و رسوم و فرهنگ مشترک دارند و عمران خان، نخست وزیر پیشین که در حال حاضر در زندان به سر می‌برد، در دورانی که قدرت را به دست داشت با اقدامات سرکوبگرانه در برابر پناهجویان افغان پیوسته مخالفت می کرد.»
شاید یک دلیل دیگری که مقام های پاکستانی را از شدت عمل در اخراج مهاجران بازمی دارد، نگرانی از بروز ناآرامی ها باشد. چرا که افغان ها تقریبا در همه شهرهای بزرگ و کوچک و قریه های این ایالت زندگی می کنند.
میزان پایین بازگشت و اخراج مهاجران افغان
عبدالله خان، تحلیل گر پاکستانی گفت، درست است که پولیس در اسلام آباد، راولپندی و شهرهای دیگر در ایالات پنجاب و سند که فاصله بیشتری از مرز دارند، به خانه ها هجوم می برد، اما «عدم اجرای تهاجمی» دلیل اصلی روند کند بازگشت مهاجران افغان می باشد.
یک دلیل دیگر در کندی روند اخراج می تواند فشار گروه های حامی حقوق بشر، سازمان های امدادگر و اداره طالبان در افغانستان بر پاکستان باشد.
از آغاز اپریل تا به حال بیش از ۳۵ هزار افغان پاکستان را از طریق مرز تورخم در شمال غرب پاکستان ترک کرده اند.
بیشتر مهاجران از بخش شرقی پنجاب اخراج شده اند که صدها کیلومتر از مرز فاصله دارد و محل زندگی حدود ۲۰۰ هزار افغان است که مدرک اقامت دارند.
«ما تحت فشار هستیم»
در یک استراحتگاه که در حاشیه یک شاهراه در حومه پیشاور قرار دارد، یک لاری که حامل ۳۰ مهاجر افغان است، توقف کرده است. آن ها می خواهند پیش از این که پاکستان را برای همیشه ترک کنند، نفسی تازه کنند.
در چهار اطراف این خانواده ها که از پنجاب آمده اند، وسایل و لباس هایشان قرار دارد. یک زن که برقع به سر دارد، از لاری پیاده می شود.
عجب گل، یکی از این مهاجران افغان گفت که اقدامات مقام های پاکستانی آن ها را مجبور به ترک کرده است. او گفت: «ما نمی خواستیم (به افغانستان) برویم. آن ها دو، سه بار به خانه های ما هجوم بردند. ما تحت فشار بودیم.»
جانت گل، یک مهاجر دیگر به خوبی می داند که در افغانستان چه وضعیتی انتظارشان را می کشد: «تحصیل فرزندانمان (در افغانستان) نابود شده است. ما به آن جا می رویم. اما هیچ ارتباطی نداریم، هیچ آشنایی را در آن جا نداریم. مردم ما را پاکستانی می نامند. هیچکس ما را افغان نمی داند.»
«اگر آن ها بخواهند شوهرم را ببرند، من مانع می شوم»
در یک کمپ پناهجویان که در پیشاور قرار دارد، صحنه های آرامش بخشی دیده می شود. کودکان به بازی مشغولند و یا این که آیس کریم می خورند. این کمپ در سال ۱۹۸۰ ایجاد شد. حالا بیش از ۱۵ هزار تن در این جا زندگی می کنند که مکاتب، یک مرکز امور صحی، برق و آب آشامیدنی دارد.
بسیاری از افغان ها می خواهند به خاطر مکتب در پاکستان بمانند. زیرا طالبان دختران را پس از صنف ششم از رفتن به مکتب منع کرده اند. محمد ضمیر یک باشنده کمپ گفت که در آن سوی مرز «از تحصیل دختران اصلا خبری نیست.»
باشندگان دیگر کمپ نگرانی های متفاوتی دارند. آن ها از این می ترسند که شوهران افغان شان اخراج شوند. شماری از زنان محلی سعی می کنند برای همسران شان کارت هویت پاکستان را به دست بیاورند. به افرادی که این کارت را دارند، اقامت دائمی داده می شود. آن ها می توانند دارایی های شان را به نام خود ثبت کنند، کار قانونی داشته باشند و به خدمات عمومی اولیه نیز دسترسی دارند.
برخی از زنان گفتند، حاضرند با هرکسی مبارزه کنند که قصد اخراج شوهرانشان را دارد. تسلیمه گفت: «هیچگاه فکر نمی کردم که حکومت با شوهرم اینگونه رفتار کند». او افزود: «اگر آن ها او را بگیرند، در مقابل شان خواهم ایستاد.»
این گزارش نخست در مهاجر نیوز دری نشر شده است