اخراج استادان؛ آیا دانشگاه‌ها به مدارس دینی تبدیل می‌شوند؟
۱۴۰۴ اردیبهشت ۲۶, جمعه
هرچند مقامات طالبان رسماً اخراج استادان از دانشگاههای خوست، بامیان و بدخشان را تایید نکرده اند، اما یک استاد دانشگاه بدون ذکر نامش گفت اداره طالبان بدون اطلاع قبلی چندین استاد را اخراج کرده اند.
بیشتر منفک شدگان استادان زن هستند که در بیش از سه سال اخیر توسط طالبان خانه‌نشین شده بودند، ولی معاش در یافت می‌کردند.
فیض الله جلال استاد پیشین دانشگاه کابل به دویچه وله گفت که این اقدام «یک خطای نابخشودنی» است. او افزود: «این اقدام تباهی تحصیلات عالی، دانشگاه‌ها و تباهی افغانستان است.»
به باور این استاد پیشین دانشگاه کابل، چنین اقداماتی سبب می‌شود تا رشته‌های علوم طبیعی و ساینسی در دانشگاه‌ها شدیداً تضعیف و یا از بین برده شوند و مراکز تحصیلی عالی تبدیل به آموزشگاه‌های علوم دینی خواهد شد و «این مانع پیشرفت کشور می‌شود.»
او گفت طالبان با اقدامات خود از مردم افغانستان و جامعه جهانی فاصله می‌گیرند و سبب می‌شود تا از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشوند.
عباس بصیر وزیر پیشین تحصیلات عالی افغانستان به دویچه وله گفت که اقدام طالبان سبب پایین آمدن کیفیت تحصیل در دانشگاه‌ها می‌شود.
او گفت دانشگاه‌ها نقش کلیدی در توسعه علمی فناوری و نوآوری دارند و با جابجایی علمای دینی بجای استادان، این روند «به شدت آسیب می‌بیند.»
بصیر می‌گوید طالبان می‌خواهند دانشگاه‌ها نیز مانند مدارس دینی عمل کنند و این نه تنها نظام تحصیلات عالی را «آسیب می‌زند»، بلکه دانشگاه‌ها را به مرکز ترویج و گسترش رادیکالیزم دینی از نوع تفکر طالبانی تبدیل می‌کند که «غیریت سازی، عدم تساهل و تسامح و خشونت ورزی را افزایش می‌دهد.»
سخنگویان طالبان به پرسش دویچه وله در این زمینه پاسخ ندادند.
استخدام ملاها بجای استادان دانشگاه
استادان دانشگاه‌ها می‌گویند طالبان نمی‌خواهند جوانان افغان در دانشگاه‌ها تحصیل کنند و آنان از رشد و پیشرفت دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر هراس دارند.
محبوب شاه محبوب یک استاد دانشگاه به دویچه وله گفت: «طالبان فکر می‌کنند اگر در افغانستان پوهنتون‌ها رشد کنند، تاثیر منفی بر ملاها و مدارس طالبانی دارد.»
او اما تاکید کرد که دانشگاه‌ها و محیط‌های دانشگاهی باید در افغانستان بجای تضعیف، بیشتر تقویت شوند.
محبوب گفت که وزیر تحصیلات اداره طالبان به این باور است که «دانشگاه‌ها مراکز فحشا است و مرتدها در آن تربیه می‌شوند، در چنین وضعیتی چگونه ممکن است که پوهنتون‌ها رشد کنند.»
او گفت افغانستان با کمبود کدرهای علمی روبرو است و با ادامه این وضعیت ممکن است تا یک سال آینده فقط ملاهایی که با تفکر طالبان همنظر هستند، به عنوان استاد فعالیت کنند.
جلال نیز گفت که وزارت تحصیلات عالی اداره طالبان می‌خواهد جای این استادان را توسط ملاها و مولوی‌هایی که از پاکستان می‌آورند پر کند؛ در حالی که این مولوی‌ها توانایی تدریس علوم ساینسی و حتا علوم اجتماعی را ندارند.
محبوب نیز به این باور است که طالبان تلاش دارند بجای محصل، دانشگاه‌ها ملا تربیت کنند: «این یک ضرر بسیار کلان است آن‌ها پوهنتون‌ها را به مدارس تبدیل کرده اند و در آینده نیز طرح طالبان این است که جوانان با تفکر طالبانی در مراکز تحصیلی تربیه شوند.»
این در حالیست که افغانستان با بحران گرسنگی روبرو است و استادان منفک شده از نداشتن معاش در چنین شرایطی نگرانند.
با تصرف دوباره قدرت توسط طالبان در سال ۲۰۲۱ شماری از استادان دانشگاه‌ها خود وظایف شان را رها کرده و به کشورهای دیگر پناهنده شدند. در این مدت طالبان نیز شماری از استادان را از کار شان برکنار کرده اند.