واکنش‌ها در مورد به رسمیت شناسی حکومت طالبان توسط روسیه
۱۴۰۴ تیر ۱۳, جمعه
وزارت خارجه روسیه روز پنج شنبه اعلام کرد که اعتبارنامه گل حسن سفیر جدید معرفی شده از سوی اداره طالبان را دریافت کرده است. این وزارت گفته است که به رسمیت شناختن حکومت طالبان در افغانستان «همکاری‌های سازنده دوجانبه» را تقویت می‌کند.
این اعلام پس از آن صورت گرفت که امیرخان متقی، وزیر خارجه اداره طالبان با دمیتری ژیرنوف سفیر روسیه در کابل دیدار کرد.
متقی در یک پیام ویدیویی در شبکه ایکس گفته است: «این تصمیم شجاعانه مثالی برای دیگران خواهد بود... حالا که پروسه به رسمیت شناسی شروع شده است، روسیه از همه پیشی گرفت.»
وزارت خارجه روسیه در پیامی در شبکه تلگرام گفت: «ما باور داریم که اقدام به رسمیت شناسی رسمی امارت اسلامی افغانستان توسعه همکاری‌های سازنده دوجانبه بین کشورهای ما را در چندین عرصه تقویت می‌کند.»
استقبال چین از این تصمیم روسیه
چین که مناسبات نزدیک هم با روسیه و هم با طالبان دارد، روز جمعه از تصمیم مسکو در مورد به رسمیت شناسی حکومت طالبان استقبال کرد و گفت که «سیاست خارجی دوستانه با مردم افغانستان» را به پیش می‌برد.
مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: «جانب چین به عنوان همسایه دوست سنتی افغانستان همیشه باور داشته است که افغانستان نباید از جامعه بین‌المللی محروم شود.»
چین قبلاً گفته بود که اداره طالبان برای به رسمیت شناسی کامل دیپلماتیک نیاز به اعمال اصلاحات سیاسی، تقویت امنیت و بهبود روابط با همسایگان خود دارد، اما سخنگوی وزارت خارجه این کشور روز جمعه گفت: «فرقی نمی‌کند که وضعیت داخلی یا خارجی در افغانستان چگونه تغییر می‌کند، مناسبات دیپلماتیک میان چین و افغانستان هیچ وقت مختل نشده است.»
روسیه به طالبان در مبارزه با تروریسم و مواد مخدر کمک می‌کند
وزارت خارجه روسیه همچنین گفته است که در کنار تقویت همکاری اقتصادی، به اداره طالبان در مبارزه علیه تروریسم و مواد مخدر کمک می‌کند.
مسکو قبل از این اقدام طالبان را از لیست «سازمان‌های تروریستی» بیرون کشیده و سفیر آن را پذیرفته است.
ولادیمیر پوتین، رئيس جمهور روسیه، در سال ۲۰۲۴ طالبان را «متحدی در جنگ علیه تروریسم» عنوان کرده بود.
انتقادهای شدید مخالفان طالبان و فعالان حقوق بشر از این تصمیم روسیه
حکومت طالبان که پس از جنگ ۲۰ ساله علیه نیروهای بین‌المللی و حکومت پیشین افغانستان قدرت را در آگست سال ۲۰۲۱ تصرف کرد، به دلیل نقض گسترده حقوق بشر و وضع فهرست طولانی از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها بر حقوق و آزادی‌های زنان در سطح بین‌المللی مورد انتقاد قرار دارد.
عمدتاَ به دلیل همین محدودیت‌ها و تخطی‌هاست که بسیاری کشورهای جهان، خصوصاَ کشورهای غربی، به عادی‌سازی مناسبات خود با اداره طالبان اقدام نکرده است.
محمد حنیف اتمر که در نظام پیشین به حیث وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی کار کرده بود، این اقدام روسیه را «قمار خطرناک» خوانده و افزوده است که مسکو از این طریق احتمالاَ به اهداف مورد نظر خود در افغانستان دست نخواهد یافت.
او افزوده است: «این [اقدام] اجماع شکننده بین‌المللی در مورد تقاضای مردم افغانستان از طالبان برای رعایت مکلفیت‌های بین‌المللی افغانستان در قبال شهروندانش و جامعه بین‌المللی را تضعیف می‌کند.»
او با اشاره به تقاضاهای جامعه بین‌المللی از طالبان در مورد رعایت مکلفیت‌های بین‌المللی افغانستان، افزوده است: «حالا اقدام یکجانبه روسیه این اجماع [بین‌المللی] را در معرض تهدید از بین رفتن قرار می‌دهد و ممکن است صفحه‌ای جدید از رقابت‌های ژیوپولیتیکی بر سر افغانستان را باز کند.»
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در ملل متحد که از زمان حکومت پیشین در این سمت کار می‌کند، گفته است: «این حرکت سیاسی ظاهراَ به نفع طالبان است، اما تاثیرات سوء و درازمدت آن بر مردم افغانستان به‌مراتب بیشتر خواهد بود.»
مریم سلیمان‌خیل، نماینده سابق پارلمان افغانستان گفته است این اقدام بیانگر این است که به خاطر منافع استراتژیک مسایلی چون نقض حقوق بشر و حقوق بین‌الملل نادیده گرفته می‌شود.
دکتر رنگین دادفر سپنتا که در نظام پیشین به عنوان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی کار کرده بود، در پستی در ایکس این اقدام روسیه را «مایه تاسف» خوانده است.
سپنتا نوشته است: «این اول کار است. با نبود یک مقاومت گسترده دیگران نیز به دنبال روسیه خواهند رفت؛ به صورت قطع چنین خواهد شد. اما این سخن آخر تاریخ نخواهد بود!»
گروهی به نام «اتحاد فعالان حقوق بشر» در اعلامیه‌ای گفته است به رسمیت شناسی حکومتی که «از راه زور، ترور و سرکوب حاکم شده» و حقوق بشر و حقوق بین‌الملل را رعایت نمی‌کند، «نقض مسئولیت‌های بین‌المللی است.»
این اتحادیه از دولت روسیه خواسته که در این تصمیم خود بازنگری کند.
شهرزاد اکبر، رئیس نهاد حقوق بشری «رواداری» انتقاد کرده است که روسیه «رژیم آپارتاید جنسیتی» را به رسمیت شناخته، با وجود این که به گفته او اداره طالبان مرتکب «جنایت علیه بشریت از نوع پیگرد جنسیتی» شده و با گروه‌های تروریستی ارتباط دارد.
«جبهه آزادی»، گروه مخالف نظامی طالبان، در اعلامیه‌ای در شبکه ایکس این اقدام روسیه را «مشوق افراط گرایی و تروریسم» عنوان کرده است.
این جبهه که حملات موردی و پراکنده بر طالبان انجام می‌دهد، نوشته است: «به رسمیت شناختن امارت طالبانی در افغانستان در حقیقت به معنای رسمیت دادن به گروه‌های هراس‌افکن و از میان برداشتن موانع براندازی نظم مبنتی بر قانون اساسی در سراسر منطقه است.»
«جبهه مقاومت ملی»، دیگر گروهی که مبارزه مسلحانه علیه طالبان را به پیش می‌برد، این تصمیم روسیه را «در تضاد با روحیه دیرینه مناسبات تاریخی میان مردم افغانستان و فدراسیون روسیه» خوانده و تاسف عمیق خود را ابراز کرده است.
این جبهه هشدار داده است که «طالب علاقمند به پذیرش تعهدات و مسئولیت‌های بین‌المللی نیست بل شناسایی و حمایت بین‌المللی را به هدف پروپاگندا برای پوشش ضعف داخلی خود و سرکوب بیشتر مردم استفاده می‌کند.»
عطا محمد نور پیامی را از آدرس حزب جمعیت اسلامی نشر کرده که در آن از این تصمیم روسیه نگرانی عمیق ابراز شده است.
در این پیام آمده است: «این اقدام که در شرایط حساس کنونی صورت گرفته، پیامدهایی فراتر از روابط دوجانبه دارد و بار دیگر می‌تواند افغانستان را به میدان رقابت و مداخله قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بدل سازد.»
هرچند تا حالا روسیه تنها کشوری است که اداره طالبان را به رسمیت شناخته است، اما برخی کشورهای دیگر به شمول چین و امارات متحده عربی قبلاَ سفیران معرفی شده از سوی طالبان را پذیرفته اند، بدون این که حکومت طالبان را به رسمیت بشناسند.
حاکمیت قبلی اداره طالبان از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ تنها توسط سه کشور عربستان، پاکستان و امارات متحده عربی به رسمیت شناخته شده بود.