در یک سال ۵۰ خبرنگار در افغانستان بازداشت شده اند

مرکز خبرنگاران افغانستان  امروز یک‌شنبه در آستانه ۲۷ حوت «روز ملی خبرنگاران در افغانستان» گزارش سالانه اش را در باره وضعیت آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران در این کشور منتشر کرد.

یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۳ هجری خورشیدی سرکوب آزادی رسانه‌ها از سوی طالبان شدت گرفته است.

بربنیاد گزارش این مرکز، آمار رویداد های نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها  حدود ۲۴ درصد نسبت به سال گذشته خورشیدی افزایش یافته است.

مرکز خبرنگاران افغانستان در ۱۲ ماه گذشته دست‌کم ۱۷۲ رویداد نقض حقوق رسانه‌ها و خبرنگاران از جمله توقف فعالیت ۲۲ رسانه ، ناشی از اعمال محدودیت‌های تازه اداره حاکم و بازداشت ۵۰ خبرنگار را ثبت کرده است.

این۱۷۲ رویداد نقض حقوق رسانه‌ها و خبرنگاران شامل ۱۲۲ مورد تهدید و دست‌کم ۵۰ مورد بازداشت خبرنگاران  و کارمندان رسانه‌ها می‌باشد.

از مجموع رویدادهای ثبت شده در سال ۱۴۰۳، دست‌کم ۲۲ رویداد ممنوع شدن فعالیت و یا بسته شدن رسانه‌ها بوده است که از این جمله ۱۵ رسانه تا زمان نشر این گزارش اجازه فعالیت مجدد را به دست نیاورده اند.

از جمله خبرنگاران بازداشت شده ۱۰ تن شان هنوز در زندان بسر می‌برند و از این تعداد، چهار نفر، به دو تا سه سال حبس محکوم شده‌اند.

 براساس این گزارش در سالی که گذشت دو دستگی در اداره حاکم در رابطه با شیوه برخورد با رسانه‌هابیشتر از سال ۱۴۰۲ مشهود بوده است.

برخی از نهاد‌های اداره طالبان  به ویژه مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان نهاد اصلی در امور رسانه‌ها و خبرنگاران قانون رسانه‌های همگانی دوران جمهوریت را قابل اجرا می‌دانند و از مراحل نهایی تعدیل این قانون «با اندکی تغییر» خبر می‌دهند.

مرکز خبرنگاران افغانستان می‌افزاید که شماری از مقام های دیگراداره طالبان که شامل مقام‌های به شدت محافظه‌‌کار سنتی و مذهبی می‌شود قوانین رسانه‌ای به ویژه قانون رسانه‌ها را قبول ندارند و از طریق اعمال دستورالعمل‌های فراقانونی تلاش کردند بیشتر از پیش رسانه‌ها را کنترول کرده و محدود سازند.

اما مرکز خبرنگاران از نهاد یا مقامی نام نبرده است.

بر اساس گزارش این نهاد، با اجرای قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر توسط اداره طالبان در سال ۱۴۰۳، اختیارات گسترده‌ای به محتسبان یا پولیس مذهبی این گروه داده شده است. بر اساس این قانون آن‌ها مقررات و محدودیت‌هایی را برای مردم از جمله کارکنان رسانه‌ها، تعیین می کنند.

مرکز خبرنگاران افغانستان افزوده است که این محتسبان وزارت امر به معروف اداره طالبان ضمن نظارت بر کارکرد رسانه‌ها، هرگاه بخواهند مستقیم و یا با همراهی اداره استخبارات علیه رسانه‌ها و خبرنگاران اقدام می‌کنند.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخطی‌های رسانه‌ای وزارت اطلاعات و فرهنگ اداره حاکم به حاشیه رفته است و یا  بیشتر با دیدگاه بخش به شدت محافظه‌کار و سنتی اداره حاکم همراه است.

در گزارش سالانه مرکز خبرنگاران افغانستان تأکید شده است که در سال ۱۴۰۳، با ادامه صدور دستورالعمل‌های رسانه‌ای از سوی مقامات اداره طالبان و اجرای قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر که شامل ممنوعیت انتشار تصاویر زنده جان و برخی محدودیت‌های دیگر است؛ روند سرکوب آزادی رسانه‌ها وارد مرحله‌ای تازه و پیچیده‌تر شده است.

صدور دستورالعمل های محدود کننده

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که مقامات اداره طالبان در سال ۱۴۰۳ دست‌کم پنج دستورالعمل جدید را به رسانه‌ها ابلاغ کرده‌اند که شامل ممنوعیت نشر تصاویر زنده جان از طریق رسانه‌ها و اجرای رسمی این محدودیت در حداقل شش ولایت، ممنوعیت پخش زنده برنامه‌ها و میزگردهای سیاسی  و اقتصادی، ممنوعیت تهیه و انتشار برنامه‌های چالشی یا انتقادی درباره قوانین و سیاست‌های اداره حاکم، ممنوعیت دعوت از مهمانانی در برنامه‌های رسانه‌ای که تأییدیه مقامات طالبان را دریافت نکرده‌اند و وادار ساختن رسانه ها به استفاده از واژه‌های «شهید» و «شهادت» در گزارش‌های مربوط به کشته شدن مقامات اداره حاکم از دیگر دستورالعمل‌هایی است که در  ۱۲ ماه گذشته به رسانه‌ها ابلاغ و اعمال شده اند.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

طالبان از زمان تسلط دوباره در افغانستان تاکنون دست‌کم ۱۷ دستورالعمل را که خلاف قانون رسانه‌های همگانی افغانستان بوده و شامل محدودیت‌های زیادی می شود، به رسانه‌ها ابلاغ کرده بودند.

یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان‌می‌دهد، خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفته و به آن عمل نکرده اند، تهدید و یا زندانی شده‌اند و یا رسانه‌هایی که نسبت به آن‌های بی‌پروایی کرده اند با اقدام‌های تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت یا دائمی مواجه شده‌اند.