جشنواره "شب عروس" برای بزرگداشت از مولانای بلخی

دامن درویشان میان سمفونی رنگ و نور می چرخد. این جشنواره به مناسبت سالرزو وفات مولانای رومی در شهر قونیه ترکیه برگزار می گردد. مراسم رقص «سماع» که میراث مولانا را گرامی می ‌دارد، توسط دراویش صوفی انجام می ‌شود.

صوفیان درویش با نوای نی و تنبور و آواز ترانه های عرفانی، خرقه بلند خود را برای رقص بیرون می آورند، اما کلاه نمدی استوانه ای خود را بر سر نگه می دارند و با پیراهن سفید بلند با چشمانی بسته دست راست را به سوی آسمان و دست چپ را به سوی زمین گرفته و به دور خود می چرخد.

این رقص برای فرقه صوفیه نوعی عبادت و به وجد آمدن ایجاد ارتباط معنوی با پروردگارشان است. همه ساله زائران، گردشگران و علاقمندان به آرامگاه مولانا آمده علاوه بر تماشای رقص سماع به مراقبه می نشینند. مراجعه کنندگان به اندازه ای زیاد هستند که مکان کافی برای جای دادن آنان در آرامگاه مولانا وجود ندارد.

این جشنواره به زبان ترکی "سبی آروس" یا "شب عروس" نامیده می شود. امسال به مناسبت هفتصد و پنجاهمین سالروز درگذشت مولانای بلخی این جشنواره بار دیگر برگزار گردید. نوری شیمسکلر، متخصص ادبیات فارسی در دانشگاه سلجوق قونیه، می گوید: «مولانا شاید اولین کسی باشد که برای وفاتش در روی زمین سوگواری نمی شود، بلکه جشن گرفته می شود. این جشن فرصتی برای شناخت بهتر مولانا است.»

مولانا شاعر و عارف نامدار زبان فارسی در قرن دوازدهم در پی تهاجم سپاه مغول از افغانستان امروزی به ترکیه رفت و بیشتر عمرش را آنجا سپری کرد. وی پس از وفاتش در شهر قونیه به خاک سپرده شد. از آثار مشهور وی می توان به "مثنوی معنوی" اشاره کرد.

نوشته های او به تدریج فراتر از آسیای مرکزی گسترش یافت و در سرار جهان مورد تحسین قرار گرفت. امروزه حتی مدونا اسطوره موسیقی پاپ یکی از شعرهای مولانا را اقتباس کرده و بیانسه دیگر خواننده مشهور موسیقی پاپ نام دخترش را مولانا گذاشه است.

نوری شیمسکلر، متخصص ادبیات فارسی در دانشگاه سلجوق قونیه، می افزاید: «آثار مولانا تقریباً به هر زبانی در جهان ترجمه شده است.» وی در مورد محبوبیت وی هفت قرن پس از مرگش می گوید: «مولانا با همه انسان ها صحبت می کند و مخاطبش همه ما هستیم.»

فرقه صوفیه و مراسم رقص سما مخالفانی نیز دارد. برخی دیگر مذاهب دین اسلام این فرقه را بدعت خوانده و سماع را عبادت نمی دانند. صوفیان در کشورهای مختلف از جمله در أفغانستان و پاکستان نیز حضور دارند و مراسم عبادی شان بارها هدف حملات مرگباری از سوی اسلامگرایان افراطی قرار گرفته است.