آیا تطبیق درخواست حکم بازداشت رهبران طالبان ممکن است؟
۱۴۰۳ بهمن ۶, شنبه
کریم خان سارنوال ارشد دیوان کیفری بینالمللی گفته است که دلایل موجهی در مورد این ظن وجود دارد که این دو رهبر طالبان «به خاطر جنایت علیه بشریت از نوع تعقیب جنسیتی مسئولیت کیفری دارند.»
این درخواست حکم بازداشت برای ملا هبت‌الله آخندزاده و عبدالحکیم حقانی قاضی‌القضات اداره طالبان صادر شده است.
حقوقدانان می‌گویند درخواست حکم بازداشت «دست آورد بزرگ و تاریخی برای نهادهای فعال زنان افغان به منظور تحت فشار قرار دادن طالبان است.»
آیا بازداشت دو رهبر طالبان ممکن است؟
فیض الله جلال، استاد پیشین حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل به دویچه وله گفت که این درخواست طالبان را تکان می‌دهد و متوجه اشتباهات شان می‌سازد.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
جلال افزود: «مشکل است که فعلاً حکم دادگاه بین المللی لاهه در افغانستان تحت حاکمیت طالبان نافذ شود.»
دیوان کیفری بینالمللی پولیس در اختیار ندارد و نمی‌تواند خود برای تطبیق حکم اقدام کند.
عبدالمومن ضیا بدخش، حقوق‌دان و استاد دانشگاه به دویچه وله گفت تطبیق حکم بازداشت تنها زمانی ممکن است که این دو رهبر طالبان به یکی از کشورهای عضو دیوان کیفری بینالمللی سفر کنند.
رهبر طالبان در سه سال گذشته نه تنها به بیرون از افغانستان سفر نکرده، بلکه در داخل این کشور نیز زندگی پنهانی دارد. عبدالحکیم حقانی نیز به گفته آقای بدخش، تنها یک سفر حج داشته است.
بدخش تصریح کرد: «تطبیق عملی درخواست بازداشت دیوان کیفری بینالمللی در عمل با مشکل مواجه می‌شود، چون این دو رهبر طالبان به هیچ یک از کشورهای عضو دیوان سفر نمی‌کنند.»
محمد ناطقی، عضو پیشین هیئت گفتگوهای صلح به دویچه وله گفت که عملی شدن درخواست دیوان کیفری بینالمللی بر رهبران طالبان دشوار است زیرا برخی از کشورها در منطقه با طالبان از نظر سیاسی همسو اند.
این دیوان قبلاً هم حکم بازداشت ولادیمیر پوتین رئيس جمهور روسیه و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائيل را صادر کرده بود.
آقای جلال می‌گوید همانگونه که حکم بازداشت پوتین و تنانیاهو عملی نشد، حکم احتمالی برای بازداشت رهبران طالبان نیز عملی نخواهد شد. ولی او گفت روابط، قدرت سیاسی، نظامی و استخباراتی پوتین و نتانیاهو با دو رهبر طالبان قابل مقایسه نیست و اگر «جهان اقدام کند، میتواند رهبران طالبان را بازداشت کند.»
اگر دیوان کیفری بینالمللی حکم دستگیری رهبر طالبان را صادر کند، ۱۲۴ کشور که اساسنامه این محکمه را امضا کرده اند، موظف به بازداشت ملا هبت‌الله و قاضی القضات طالبان خواهند شد.
این نخستین بار است که دیوان کیفری بین المللی برای مقامات طالبان در افغانستان درخواست حکم بازداشت صادر می‌کند.
کمک به انزوا و تشدید اختلافات بین طالبان
تحلیلگران می‌گویند درخواست حکم بازداشت دو رهبر طالبان از سوی دیوان کیفری بین المللی اختلافات و چند دستگی را در بین این گروه تشدید می‌کند و به انزوای اداره طالبان می‌افزاید.
فیض الله جلال در این مورد افزود: «آن عده از رهبران طالبان که مخالف بستن دروازه‌های مکاتب و سایر محدودیت‌ها هستند، اظهارات جدی‌تری را مطرح خواهند کرد.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
محمد ناطقی نیز می‌گوید این درخواست میتواند سبب اختلافات شدیدتر بیشتر بین رهبران طالبان شود. او گفت که درخواست این حکم، اعتبار طالبان نزد کشورهای دیگر را بیشتر خدشه دار خواهد کرد و تعامل کشورها با اداره طالبان نیز دشوارتر خواهد شد.
او گفت موانع سیاسی برای بازداشت ولادیمیر پوتین و بنیامین تنانیاهو نسبت به رهبران طالبان بیشتر است زیرا طالبان هنوز از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده و منزوی است.
حکم بازداشت تنها در صورتی عملی می‌شود که کشورهای عضو این دیوان کیفری بینالمللی، اقدام به بازداشت کنند زیرا این دیوان برای اجرای حکم خود قوه اجرایی یا پولیس در اختیار ندارد.