Το παλαιστινιακό δίλημμα της Γερμανίας

Οι κακές ειδήσεις από τη Μέση Ανατολή καταφθάνουν αδιάκοπα. Το Σαββατοκύριακο, εμφανίστηκαν βίντεο από τις τρομοκρατικές ομάδες Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ, που έδειχναν λιμοκτονούντες ομήρους στη Λωρίδα της Γάζας. Τώρα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι θα καταλάβει ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας για να απελευθερώσει τους υπόλοιπους ομήρους. Ταυτόχρονα, η πείνα και ο θάνατος του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού στη Γάζα συνεχίζονται.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εξέφρασε τον αποτροπιασμό του για τις εικόνες. «Η Χαμάς βασανίζει τους ομήρους, τρομοκρατεί το Ισραήλ και χρησιμοποιεί τον δικό της πληθυσμό στη Λωρίδα της Γάζας ως ανθρώπινη ασπίδα», δήλωσε ο Μερτς στην εφημερίδα «Bild».

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν μίλησε στο Χ για την «απεριόριστη απανθρωπιά» της Χαμάς. Τόνισε ότι η άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας ήταν «απόλυτη προτεραιότητα» της κυβέρνησής του. Ο Μερτς τόνισε στην «Bild» ότι η Χαμάς «δεν πρέπει να διαδραματίσει ρόλο στο μέλλον της Γάζας». Ο Μακρόν έκανε παρόμοια σχόλια.

Γαλλία και Γερμανία διαφωνούν για το Παλαιστινιακό

Ωστόσο, η Γαλλία και η Γερμανία ακολουθούν διαφορετικές πορείες στο ζήτημα της αναγνώρισης ενός παλαιστινιακού κράτους. Ο Μακρόν ανακοίνωσε πρόσφατα την πρόθεσή του να αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος τον Σεπτέμβριο κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Το Ισραήλ καταδίκασε αυτό το βήμα αμέσως μετά την ανακοίνωση της Γαλλίας. Ο Βενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι αυτό ανταμείβει την τρομοκρατία. Παρ' όλα αυτά, η Μεγάλη Βρετανία και ο Καναδάς θέλουν τώρα επίσης να συνταχθούν με τη Γαλλία, δηλαδή τρία από τα ισχυρά κράτη της G7. Άλλες χώρες της ΕΕ έχουν επίσης ανακοινώσει την πρόθεσή τους να το πράξουν.

Η γερμανική κυβέρνηση, ωστόσο, δεν σχεδιάζει ένα τέτοιο βήμα προς το παρόν, αλλά θεωρεί την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους λογική μόνο ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας διαπραγμάτευσης, που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Είναι η Παλαιστίνη κράτος;

Πρέπει να πληρούνται τρία βασικά κριτήρια για να χαρακτηριστεί ένα κράτος ως τέτοιο, εξήγησε σε συνέντευξή του στην DW ο ειδικός στο διεθνές δίκαιο Άαρον Ντυμόν από το Ινστιτούτο Ειρηνευτικού Δικαίου και Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ.

Αυτά περιλαμβάνουν, πρώτον, μια σαφώς καθορισμένη επικράτεια, δεύτερον, έναν λαό και τρίτον, μια κυβέρνηση που ασκεί κρατική εξουσία. «Δύο από τα τρία βασικά κριτήρια πληρούνται σίγουρα. Το δύσκολο είναι η κρατική εξουσία. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι δεν υπάρχει ακόμη για το Κράτος της Παλαιστίνης. Και επομένως, δεν υπάρχει ακόμη κράτος».

Ο ορισμός της αναγνώρισης κράτους είναι αμφιλεγόμενος μεταξύ των διεθνών νομικών. Η ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής Μουριέλ Άσενμπουργκ του Γερμανικού Ινστιτούτου Επιστημών και Πολιτικής (SWP) εξηγεί σε συνέντευξή της στην DW ότι μια πιθανή αναγνώριση της Παλαιστίνης από άλλα κράτη θα είχε αρχικά μικρό αντίκτυπο στην πρακτική ζωή των ανθρώπων στην περιοχή.

Ορισμένα κράτη διατηρούν ήδη άμεσες διπλωματικές σχέσεις με την Παλαιστίνη. Η αναγνώριση είναι επίσης δύσκολη επειδή τα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακών Εδαφών δεν είναι ακόμη σαφή, ούτε και το καθεστώς της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.

Τα πράγματα περιπλέκονται περαιτέρω από το γεγονός ότι η Γάζα κυβερνάται από την Χαμάς, η οποία δεν αναγνωρίζει το Κράτος του Ισραήλ. Η Δυτική Όχθη, με τη σειρά της, βρίσκεται υπό τον έλεγχο της πιο μετριοπαθούς Φατάχ.

Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Άσεμπουργκ σε μια συνέντευξη στην DW: «Η αναγνώριση ενός Κράτους της Παλαιστίνης θα σήμαινε: Δεν απαιτούμε απλώς αφηρημένα μια λύση δύο κρατών, αλλά τώρα θέλουμε να συμβάλουμε στη διασφάλιση ότι υπάρχει ένα παλαιστινιακό κράτος δίπλα στο Ισραήλ».

Το βέτο των ΗΠΑ

149 από τα 193 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών ήδη αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη ως κυρίαρχο κράτος. Ο ειδικός στο διεθνές δίκαιο Ντυμόν εξηγεί επίσης: «Δεν μπορείς να πεις ότι αν κάποιος αριθμός κρατών αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη, τότε θα είναι αυτομάτως κράτος».

Ωστόσο, η πλήρης ένταξη της Παλαιστίνης στα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) στη Νέα Υόρκη παραμένει απίθανη προς το παρόν, όπως εξηγεί ο ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής Άσεμπουργκ: «Η πλήρης ένταξη της Παλαιστίνης στον ΟΗΕ δεν θα συμβεί αρχικά, επειδή θα απαιτούσε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θα απαιτούσε επίσης την έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά αυτό δεν αναμένεται».

Από το 2012, ωστόσο, η Παλαιστίνη έχει καθεστώς παρατηρητή στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. «Από τότε που η Παλαιστίνη απέκτησε καθεστώς παρατηρητή στα Ηνωμένα Έθνη, μπόρεσε να γίνει μέλος πολλών άλλων διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου». Το καθεστώς παρατηρητή θεωρείται προάγγελος της πλήρους ένταξης στον ΟΗΕ.

Απομονωμένη Γερμανία;

Αυξάνονται στο μεταξύ οι πιέσεις στη γερμανική κυβέρνηση να υιοθετήσει μια πιο επικριτική στάση απέναντι στο Ισραήλ. Μετά την ανακοίνωση ότι σκοπεύει πλέον να καταλάβει πλήρως τη Γάζα, η εκπρόσωπος του κόμματος της αντιπολίτευσης Die Linke (Η Αριστερά), Λέα Ράισνερ, δήλωσε:

«Χρειάζεται πολιτική πίεση, συμπεριλαμβανομένων και των συμμάχων». Χαρακτήρισε την προηγούμενη στάση της κυβέρνησης συνασπισμού απέναντι στο Ισραήλ ως «δήλωση χρεωκοπίας της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής».

Ωστόσο, η Γερμανία απέχει πολύ από το να το προχωρήσει σε αναγνώριση - και λόγω της ειδικής υποχρέωσής της που προκύπτει από το Ολοκαύτωμα και του ρόλου της ως εγγυήτριας της ασφάλειας του Ισραήλ.

Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έχει σκληρύνει πάντως τον τόνο του, ζητώντας μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια από το Ισραήλ για τον λαό εκεί.

Ταυτόχρονα, δεν θέλει να εξοργίσει τον στενό εταίρο του. Η αναγνώριση της Παλαιστίνης, δήλωσε ο Μερτς, μπορεί να έρθει μόνο στο τέλος μιας διαδικασίας προς μια λύση δύο κρατών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Δεν θεωρεί την αναγνώριση «το σωστό βήμα» αυτή τη στιγμή.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός