Σαουδική Αραβία: Εταίρος ή χρηματοδότης τρομοκρατών

Όταν τον Ιούνιο του 2009 ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα πραγματοποίησε το πρώτο επίσημο ταξίδι του στη Μέση Ανατολή μόνο καλά λόγια είχε να πει για τη βασιλική οικογένεια στο Ριάντ. «Οι δυο χώρες δεν είναι μόνο οικονομικοί αλλά και στρατηγικοί εταίροι», είχε τονίσει ο Αμερικανός πρόεδρος.

Αν πιστέψει κανείς όμως τα δημοσιευμένα κείμενα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα Wikileaks, τότε η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον δεν υιοθετεί την ίδια ακριβώς άποψη και καταλήγει σε ένα καθόλου κολακευτικό συμπέρασμα: «Είναι μια διαρκής πρόκληση να πείσει κανείς Σαουδάραβες αξιωματούχους να θεωρήσουν ως προτεραιότητα στρατηγικής σημασίας τον τερματισμό της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας». Και η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών συμπλήρωνε σε σημειώματά της: «Η Σαουδική Αραβία είναι ο σημαντικότερος χρηματοδότης τρομοκρατικών σουνιτικών ομάδων σε όλο τον κόσμο».

Οι αντιφατικές διατυπώσεις του προέδρου Ομπάμα και της Χίλαρι Κλίντον δεν είναι παρά μια απόδειξη για το πόσο σύνθετο είναι το πρόβλημα. Από τη μια πλευρά η Σαουδική Αραβία δεν είναι μόνο ο σημαντικότερος προμηθευτής πετρελαίου αλλά και ένα αντίβαρο στην ολοένα αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά στη χώρα υπάρχουν πολλά από αυτά που οι ΗΠΑ αρέσκονται να επικρίνουν σε άλλες χώρες: έλλειψη θρησκευτικής ελευθερίας, μη σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, λογοκρισία στα ΜΜΕ.

Συχνά όμως υπάρχει μια ταύτιση της κρατικής ιδεολογίας και μια ακραίας ερμηνείας του Ισλάμ και αυτός είναι ο λόγος που πολλοί νέοι στη Σαουδική Αραβία καταλήγουν σε τρομοκρατικές ομάδες, εξηγεί ο Γκίντο Στάινμπεργκ, ειδικός σε θέματα ισλαμικής τρομοκρατίας από το Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής στο Βερολίνο.

Η κατηγορία πάντως ότι η χρηματοδότηση της Αλ Κάιντα προέρχεται κυρίως από τη Σαουδική Αραβία και άλλες πλούσιες χώρες του Κόλπου δεν μπορεί να αποδειχθεί. Αναλυτές, όπως ο Γιασίν Μουσαρμπάς, ο οποίος εργάζεται για το περιοδικό Spiegel, εκτιμούν ότι τεράστια ποσά μεταφέρονται με βαλίτσες στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν.

Δεν υπάρχουν όμως επίσημες κυβερνητικές υπηρεσίες που προβαίνουν σε τέτοιες χρηματοδοτήσεις. Συχνά χρησιμοποιούνται συνειδητά φιλανθρωπικές οργανώσεις για να μεταφέρονται και να ξεπλένονται χρήματα, πιστεύει ο Γιασίν Μουσαρμπάς. Παράλληλα όμως τονίζει πως πρόκειται περισσότερο για τη δράση μεμονωμένων προσώπων παρά για συγκροτημένες κρατικές πρωτοβουλίες.

Παράλληλα πρέπει να τονίσει κανείς πως η χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων από πλούσιους Σαουδάραβες διαθέτει ήδη μια παράδοση, η οποία έλκει την καταγωγή της από τη δεκαετία του 1980, εποχή που έδιναν χρήματα για να ενισχύσουν των αγώνα των Μουτζαχεντίν και να εκδιώξουν τους Σοβιετικούς από το Αφγανιστάν.

Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν έπαιζε την εποχή εκείνη έναν καταλυτικό ρόλο, πριν διακόψει τις σχέσεις του με τη βασιλική οικογένεια στο Ριάντ. Την εποχή εκείνη οι Μουτζαχεντίν είχαν και την υποστήριξη πολλών σαουδαραβικών κρατικών υπηρεσιών, υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός Γκίντο Στάινμπεργκ.

Μετά όμως από τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11^ης Σεπτεμβρίου υπήρξε μια σχετική αλλαγή της Σαουδικής Αραβίας απέναντι στην τρομοκρατία. Όχι μόνο γιατί υπήρξε τεράστια πίεση από τις ΗΠΑ αλλά και γιατί η ίδια η χώρα έγινε στόχος τρομοκρατικών επιθέσεων από το 2003.Η Αλ Κάιντα όμως δεν συγκεντρώνει χρήματα μόνο από τις χώρες του Κόλπου αλλά και από πολλές ευρωπαϊκές. Μέσω ίντερνετ μεταβιβάζονται μεγάλα ποσά από θαυμαστές της Αλ Κάιντα, ενώ τελευταία και ομάδες από χώρες του Μαγκρέμπ χρηματοδοτούν την τρομοκρατική οργάνωση.