Η Γερμανία θυμάται τη Γενοκτονία των Σίντι και Ρομά

Ανταπόκριση από το Βερολίνο

Λίγα μέτρα έξω από το ιστορικό κτήριο της «Ράιχσταγκ», του γερμανικού κοινοβουλίου, υπάρχει ένα λιτό μνημείο στη μνήμη των 500.000 Σίντι και Ρομά που δολοφονήθηκαν από τους Nαζί την περίοδο του Εθνικοοσιαλισμού σε στρατόπεδα εξόντωσης.

Το μνημείο κατασκευάστηκε αργά επί καγκελαρίας Άνγκελα Μέρκελ. Πολύ αργά αναγνωρίστηκε επίσης και η Γενοκτονία των Σίντι και Ρομά, αρκετές δεκαετίες μετά τον ναζιστικό όλεθρο: το 1982 όταν καγκελάριος ήταν ο Χέλμουτ Σμιτ.

Ενδιαφέρον έχει επίσης ότι κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η ίδια η Γερμανία και ειδικότερα το Ανώτατο Δικαστήριο είχε κρίνει ότι οι Ναζί δεν είχαν καταδιώξει τους Σίντι και Ρομά στο πλαίσιο κεντρικά οργανωμένων φυλετικών διωγμών, αλλά ως μέτρο της «κρατικής αντεγκληματικής πολιτικής» τους.

«Προειδοποίηση για το παρόν και το μέλλον»

«Τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Εθνικοσοσιαλιστές εναντίον των Σίντι και Ρομά αποτελούν κομμάτι της ιστορίας μας και παραμένουν μια προειδοποίηση για το παρόν και το μέλλον» ανέφερε το Σάββατο από το Βερολίνο ο υφυπ. Πολιτισμού Βόλφραμ Βάιμερ από τους Χριστιανοδημοκράτες σε ειδική τελετή μνήμης.

Τη νύχτα της 2ας προς την 3η Αυγούστου του 1944, μέλη των SS δολοφόνησαν στους θαλάμους αερίων του στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκενάου περίπου 4.300 Σίντι και Ρομά. Μια βραδιά μαρτυρίου, που πλέον τιμάται ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Σίντι και Ρομά (από το 2015).

Όπως παραδέχθηκε ο Βάιμερ, η αναγνώριση της Γενοκτονίας «ήρθε αργά, πάρα πολύ αργά» και δημιουργεί μέχρι σήμερα «μια διαρκή ευθύνη για ό,τι συνέβη και για ό,τι δεν πρέπει να ξανασυμβεί ποτέ ξανά». Σήμερα, Σίντι και Ρομά παραμένουν εν πολλοίς η μεγαλύτερη αόρατη μειονότητα στην Ευρώπη. Εξακολουθούν να βιώνουν διακρίσεις, αποκλεισμό, να είναι θύματα ρατσιστικών προκαταλήψεων.

Η Ημέρα Μνήμης αποτελεί ένα δημοκρατικό πρόταγμα, μια εντολή προς όλους για την καταπολέμηση κάθε είδους διακρίσεων. 

Στη Γερμανία οι διακρίσεις συνεχίζονται

Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας, στη Γερμανία ζουν περίπου 80.000 με 140.000 Σίντι και Ρομά. Η τελευταία έρευνα που παρουσιάστηκε τον Ιούνιο στο Βερολίνο σχετικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων της μειονότητας των Σίντι και Ρομά στη Γερμανία είναι αποκαλυπτική: οι διακρίσεις, οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός σε βάρος τους συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.

Το 2014 καταγράφηκαν 1678 υποθέσεις προσβολών μέχρι σωματικών βλαβών σε βάρος τους. Ανησυχητικό είναι επίσης ότι από το 2022 και μετά καταγράφεται αύξηση σε αντίστοιχα περιστατικά.

Η έρευνα, πέρα από τις καταγεγραμμένες υποθέσεις, εντοπίζει και μια ευρύτερα αυξανόμενη εχθρική στάση απέναντι σε Σίντι και Ρομά σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινής ζωής,  ακόμη και σε βάρος παιδιών που φοιτούν σε γερμανικά σχολεία όλων των βαθμίδων.

Ρατσιστικές εκφράσεις ή περιγραφές που οδηγούν στον στιγματισμό της συγκεκριμένης μειονότητας καταγράφονται όμως επίσης και στα γερμανικά ΜΜΕ, είτε ιδιωτικά είτε δημόσια, με ορισμένες υποθέσεις να έχουν φτάσει μέχρι το Γερμανικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, όπως επισημαίνει η ίδια έκθεση.

Πηγές: DW, dlf, apf, epd