Ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά: πώς οι μικρές γλώσσες θα αντιμετωπίσουν την υπεροψία των μεγάλων;

Το έχουμε ξαναπεί, όταν η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης το 2001 είχαν κυκλοφορήσει στα γερμανικά καμιά σαρανταριά ελληνικά λογοτεχνικά βιβλία, αλλά δεν πήγαν και πολύ καλά στην αγορά, με εξαίρεση τρία τέσσερα. Κι έτσι οι γερμανικοί εκδοτικοί οίκοι που είναι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις έκλεισαν στα γρήγορα τα ελληνικά τους προγράμματα και έθαψαν τα ελληνικά τους όνειρα. Αυτή τη στιγμή δεν μεταφράζεται τίποτα από τα ελληνικά στα γερμανικά Στράφηκαν και πάλι σε άλλα βιβλία άλλων συγγραφέων από άλλες γλώσσες.

Η υπεροψία των μεγάλων

Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά και ποικίλα για τα αίτια αυτού του καταποντισμού. Να σταθούμε σήμερα σε ένα. Ορισμένοι επισήμαναν την υπεροψία και μέθη των μεγάλων γλωσσών και αγορών έναντι των μικρών, την αδιαφορία των πρώτων για τις ομορφιές και τα προϊόντα των δεύτερων. Στην περίπτωσή μας για την αδιαφορία μιας μεγάλης γλώσσας, όπως είναι η γερμανική, έναντι μιας μικρής, όπως είναι η ελληνική. Αντίστοιχη είναι και η συμπεριφορά των μέγιστων γλωσσών έναντι των απλά μεγάλων, όπως επισημάνθηκε πριν από λίγες μέρες στο 30ό συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Λογοτεχνικών Μεταφραστών που έγινε στο Ντάλας. Έχει λοιπόν και η γερμανική τον δάσκαλό της. Κάθε χρόνο μεταφράζονται από τα αγγλικά στα γερμανικά τρεισήμισι χιλιάδες βιβλία. Αντίστροφα όμως, στα αγγλικά μεταφράζονται ετησίως ογδόντα μονάχα κακομοίρηδες τίτλοι από τα γερμανικά, στους οποίους μάλιστα περιλαμβάνονται και τα λογοτεχνικά και τα επιστημονικά βιβλία. Αυτή πια κι αν είναι κακότητα μεγίστης γλώσσας προς μεγάλη! Συμβαίνουν πάντως σε όλες τις οικογένειες και αυτό είναι ως ένα βαθμό παρηγορητικό.

Η χάρη της σμικρότητας

Κι εμείς, οι ομιλούντες και γράφοντες εν λόγω ελληνικώ, που δεν είναι πια ο φορεύς της φήμης; Ας μην αποκαρδιωνόμαστε. Κάθε εποχή έχει και τη δική της μεγάλη γλώσσα, όπως κάποτε μεγάλη ήταν η αρχαία ελληνική και μεγάλη σήμερα είναι η αγγλική και της δείχνει της μικρότερής της, της γερμανικής. Το στρες ξεκινάει μόνο από τη φιλοδοξία του μικρού να καμωθεί το μεγάλο, να είναι εξ ίσου υπολογίσιμο και εντυπωσιακό όπως εκείνο κι ας είναι αυτό εδώ μια σταλιά και αδυνατούλι. Εάν το μικρό συμβιβασθεί με τους όρους της σμικρότητας και δεν επιζητεί τα παρά φύσιν μπορεί και να μεγαλουργήσει χωρίς καν να το πάρει είδηση. Στα δικά του μέτρα και με τους δικούς του όρους. Ας ατενίσουμε λοιπόν με σιγουριά και ευαισθησία τη μικρή επικράτεια της ελληνικής γλώσσας, την επικράτειά μας, κι ας τη χαρούμε κι ας την καλλιεργήσουμε σαν να ήταν ένα τεράστιο βασίλειο, και ας μην είναι. Τελικά δεν έχει σημασία. Οι καλοί νοικοκυραίοι ακτινοβολούν την ευτυχία τους, είτε στέκουν στην πόρτα μιας φτωχικής παράγκας είτε στην είσοδο ενός μεγάρου. Και είναι αυτή η ακτινοβολία που τους κάνει συμπαθητικούς κι ενδιαφέροντες για γνωριμία με τρίτους.