Βίασε τελικά ο Γιόνας την Άννα;

Μουντιάλ 2014, παντού στη Γερμανία γιγαντοοθόνες καθώς η Εθνική προχωρά προς τον τελικό, παντού σημαιάκια, οι Γερμανοί δεν ντρέπονται άλλο για τα εθνικά τους χρώματα. Μέσα στον ενθουσιασμό ένα πάρτι γενεθλίων στη Λειψία. Η Άννα που μόλις έχει πάρει το πτυχίο ξέρει τον Γιόνας που κάνει τη διδακτορική του εργασία, υπάρχει αμοιβαίο ενδιαφέρον, έχουν κάνει έρωτα και μια φορά, τίποτα το παράφορο, όπως είναι συνήθως η πρώτη φορά. Ο Γιόνας και η Άννα πίνουν εκείνο το βράδυ υπερβολικά, καταλήγουν στο δωμάτιό του, κάνουν έρωτα.

Δυο μήνες αργότερα η Άννα θα υποβάλει μήνυση κατά του Γιόνας για βιασμό. Ο Γιόνας είναι βέβαιος ότι το σεξ ήταν συναινετικό. Αυτή είναι με δυο λόγια η υπόθεση του πρώτου βιβλίου της Μπετίνας Βίλπερτ με τίτλο Αυτά δεν συμβαίνουν σ’ εμάς, που μόλις κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Περισπωμένη στην ωραία απόδοση της Έλενας Παλλαντζά με ρινίσματα νεανικής αργκό εδώ κι εκεί.

Οι προοπτικές είναι δύο

Το πρωτόλειο της Βίλπερτ προσέχθηκε και διακρίθηκε αμέσως μόλις κυκλοφόρησε στα γερμανικά το 2018, επειδή το θέμα του είναι από τα πιο πολυσυζητημένα στις μέρες μας. Τι το κάνει πραγματικά αξιανάγνωστο; Το ότι εκτυλίσσει στα μάτια μας ισότιμα και αναλυτικά τις προοπτικές και των δύο, και του υποτιθέμενου δράστη και του υποτιθέμενου θύματος.

Και μας αναγκάζει να σκεφτούμε για την αυτοδιάθεση του σώματος και την ακύρωσή της, για τα συγκεχυμένα μερικές φορές όρια της επιφανειακής συναίνεσης και της εσωτερικής άρνησης. Αλλά και για τις συνέπειες αυτής της σύγχυσης στη ζωή των ενεχόμενων. Διότι ναι μεν στο βιβλίο η εισαγγελία αναστέλλει την ποινική δίωξη του Γιόνας ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων, όμως η ζωή και των δύο έχει αλλάξει. Φιλίες διακυβεύονται καθώς δεν ξέρει κανείς ποιόν να πιστέψει, επαγγελματικές προοπτικές συνθλίβονται λόγω της τρομερής υποψίας που επικρέμαται, ένα μίγμα αδήλωτης μοχθηρίας και δεδηλωμένης αλληλεγγύης ταλαιπωρεί εξίσου και τον ένα και την άλλη.

Η αχανής επικράτεια του γκρίζου

Το βιβλίο της Βίλπερτ δεν είναι ακριβώς ένα λογοτεχνικό μεγαλούργημα από πλευράς γλώσσας, ύφους, δομής. Είναι όμως ένα έργο που πραγματεύεται με μεγάλη εντιμότητα και μακριά από εύκολους κοπετούς το πρόβλημα του βιασμού, έτσι όπως αυτός συνειδητοποιείται και καταγράφεται σήμερα. Σε μια εποχή μάλιστα που ο δήμος προτιμά τις παντιέρες, το απόλυτο καλό και το ανόθευτο κακό, το βιβλίο αυτό είναι και μια συμβολή στην ψυχραιμία και τον νηφάλιο στοχασμό. Η επικράτεια του γκρίζου ανάμεσα στο λευκό και το μαύρο είναι αχανής.

Είναι ενδεικτικό των μανιχαϊστικών τάσεων του καιρού μας ότι η κριτικός της εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung είχε ψέξει στη βιβλιοκρισία της τη συγγραφέα, επειδή δεν στήριξε την ηρωίδα της, την Άννα, με μια ρητή και αμετάκλητη καταδίκη του Γιόνας. Σαν να το ήξερε η Βίλπερτ. Γράφει σε ένα σημείο του μυθιστορήματος Αυτά δεν συμβαίνουν σ’ εμάς: «Ο ίδιος λάτρευε στη λογοτεχνία αυτό ακριβώς που δεν άρεσε στους φίλους του: Ότι δεν μπορείς να συνάγεις σαφή συμπεράσματα.»