Αλάσκα: Ένα δώρο του Τραμπ στον Πούτιν

Η λέξη Pursuit μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Επιδίωξη, αναζήτηση, καταδίωξη. Συνεπώς για να ξεκινήσει κανείς να αποκωδικοποιήσει τη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα θα πρέπει να επιλέξει την ερμηνεία του συνθήματος «Pursuit Peace», που ήταν αναρτημένο παντού στους χώρους της αεροπορικής βάσης των ΗΠΑ. Η λέξη αναζήτηση μοιάζει εδώ πιο κατάλληλη, αλλά προηγείται το καθήκον της αναζήτησης της ουσίας, του περιεχομένου αυτής της συνάντησης που μόνο σαφές δεν είναι.

Κι επειδή λίγα πράγματα έχουν διαρρεύσει μέχρι τώρα για το τι ακριβώς συζητήθηκε ή πολύ περισσότερο τι συμφωνήθηκε, αυτό που μένει είναι οι εντυπώσεις από την όλη σκηνοθεσία, αλλά και κάποιες φράσεις κλειδιά που ακούστηκαν από τα στόματα των δύο προέδρων.

Η πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει με το σαφές μήνυμα της υποδοχής, που ήταν εξαιρετικά τιμητική και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα σαφές μήνυμα του Τραμπ προς τους υπόλοιπους Δυτικούς και κυρίως τους Ευρωπαίους ότι η λογική της απομόνωσης του Πούτιν θα πρέπει να ξεπεραστεί. Ουσιαστικά με την όλη συμπεριφορά του ο Αμερικανός πρόεδρος άνοιξε την πόρτα στον πρόεδρο της Ρωσίας για να επιστρέψει στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.

1-0 για τον Πούτιν

Εξίσου αποθαρρυντικό για τους Ευρωπαίους πρέπει να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι την ώρα που αυτοί ήδη μελετούσαν το 19ο πακέτο κυρώσεων προς τη Ρωσία, οι δύο αντιπροσωπείες συζητούσαν ζητήματα οικονομικής συνεργασίας και υπέρβασης των όποιων εμποδίων στην ταραγμένη ως τώρα σχέση τους. Οι Ευρωπαίοι σχολιαστές  αντέδρασαν μάλλον αμήχανα έως οργισμένα, εστιάζοντας στο γεγονός ότι δεν προέκυψε κάποια χειροπιαστή συμφωνία. Αλλά αυτό ήταν μάλλον αναμενόμενο.

Η αντίδραση του Βόλφγκανγκ Ίσινγκερ κορυφαίου Γερμανού διπλωμάτη, πρώην πρέσβη στις ΗΠΑ και υφυπουργού Εξωτερικών ήταν χαρακτηριστική: «Ο Πούτιν έλαβε την εμφάνιση του στο κόκκινο χαλί με τον Τραμπ, ενώ ο Τραμπ δεν έλαβε τίποτα. Όπως ήταν αναμενόμενο: καμία εκεχειρία, καμία ειρήνη. Καμία πραγματική πρόοδος - ένα καθαρό 1-0 για τον Πούτιν - καμία νέα κύρωση. Για τους Ουκρανούς: τίποτα. Για την Ευρώπη: βαθιά απογοήτευση».

Ξεγελάστηκε ο Τραμπ;

Μια απλοϊκή ερμηνεία των πρώτων ωρών στον γερμανικό τουλάχιστον Τύπο ήταν ότι «ο Πούτιν ξεγέλασε, τούμπαρε τον Τραμπ». Αυτή η εκδοχή υποτιμά τον Αμερικανό πρόεδρο και μοιάζει περισσότερο με άρνηση της πραγματικότητας. Μετά την τηλεδιάσκεψη της περασμένης Τετάρτης οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να περάσουν μια εικόνα «παρέμβασης» τους στις εξελίξεις. Αποδείχτηκε ότι ποτέ δεν ήταν ρεαλιστική αυτή η προοπτική. Μέσα από το αεροπλάνο, ταξιδεύοντας προς την Αλάσκα ο Τραμπ είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να κάνει ό,τι του πουν οι Ευρωπαίοι. Και μετά τη συνάντηση, μιλώντας στο Fox News βαθμολόγησε με «10 στα 10» τη συνάντηση «με την έννοια ότι καταλαβαίναμε πολύ καλά ο ένας τον άλλον».

Είναι μια «εύκολη λύση» να αμφισβητούνται οι διανοητικές και διπλωματικές ικανότητες του Αμερικανού προέδρου κάθε φορά που προχωρά σε κινήσεις που δεν αρέσουν, από εκείνους που κατά τα άλλα προσπαθούν να πείσουν για τη σύμπλευση και τον πλήρη συντονισμό μαζί του.

Οι Ευρωπαίοι από την τηλεόραση

Αυτή η τακτική είναι ωστόσο αδιέξοδη και θα συνεχίσει να εμποδίζει τις οποιεσδήποτε δυνατότητες μπορεί να έχει η ΕΕ να παρέμβει στις εξελίξεις. Όπως σχολίαζε και η ιστοσελίδα tagesschau του ARD: «Οι δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις μιλούν για την Ευρώπη, και οι Ευρωπαίοι μένουν απέξω και μπορούν να παρακολουθήσουν μόνο στην τηλεόραση. Προς το παρόν δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Πότε θα αναδυθεί μια ευρωπαϊκή ειρηνευτική πρωτοβουλία; Ποιος μπορεί και θέλει να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν; Αυτό σίγουρα θα ήταν ένα καθήκον για τις βαρέων βαρών χώρες Γερμανία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία». Για να συμβεί κάτι τέτοιο η ΕΕ θα πρέπει να πάψει να θεωρεί τον εαυτό της μέρος της σύγκρουσης και να σκεφτεί ως πραγματικός διαμεσολαβητής.

Η χθεσινή συνάντηση ρίχνει ένα διαφορετικό φως και στις αντιδράσεις εκείνων που είχαν αποκηρύξει περίπου ως προδοσία την προσεκτική προσπάθεια του Όλαφ Σολτς να συντηρήσει κάποια στοιχειώδη κανάλια επικοινωνίας με τη Μόσχα, όταν τον περασμένο Νοέμβριο είχε τηλεφωνηθεί με τον Πούτιν.

Η ΕΕ είχε κλείσει ερμητικά όλους τους διαύλους διπλωματικής προσέγγισης και τώρα εισπράττει την… εκδίκηση του Πούτιν, που ξετυλίγει με ικανοποίηση το δώρο του Τραμπ. Ως ανταπόδοση απλώς χρειάστηκε να υποστηρίξει ότι «αν ήταν πρόεδρος ο Τραμπ τότε, αυτός ο πόλεμος δεν θα είχε ξεκινήσει ποτέ».

Στριμωγμένος πάλι ο Ζελένσκι

Αυτός που νιώθει τώρα την πίεση να κορυφώνεται είναι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Τραμπ τον ενημέρωσε όπως έγινε γνωστό το πρωί του Σαββάτου για το περιεχόμενο της συνάντησης. Νωρίτερα ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δηλώσει ότι θα τον συμβουλεύσει να κάνει μια συμφωνία. «Η Ρωσία είναι μια μεγάλη χώρα» η Ουκρανία όχι, είπε ο Τραμπ στην ίδια συνέντευξη. «Θα έλεγα επίσης ότι τα ευρωπαϊκά έθνη πρέπει να εμπλακούν λίγο, αλλά εξαρτάται από τον πρόεδρο Ζελένσκι» πρόσθεσε.

Ο Ζελένσκι έχει κάθε λόγο να αισθάνεται απογοητευμένος από  όσα έγιναν στην Αλάσκα. Είναι άγνωστο προς το παρόν τι είπε στον Τραμπ. Όπως αμφίβολο είναι αν θα ένιωθε άνετα με μια επόμενη συνάντηση στη Μόσχα για την οποία απηύθυνε πρόταση ο Πούτιν στον Τραμπ προκειμένου να «κλείσει η συμφωνία».

Προς το παρόν ο πρόεδρος της Ουκρανίας θα μεταβεί τη Δευτέρα στην Ουάσινγκτον για να ενημερωθεί από πρώτο χέρι από τον Αμερικανό πρόεδρο και αυτή η επίσκεψη δεν προβλέπεται και τόσο εύκολη. Όχι μόνο εξαιτίας της προηγούμενης κακής του εμπειρίας.