FAZ: Ο ελληνικός νεποτισμός και το πελατειακό σύστημα

Συνεχίζονται τα αφιερώματα για την Ελλάδα στον γερμανικό Τύπο, με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από τον ταραχώδη Ιούλιο του 2015.

«Σήμερα η οικονομία παρουσιάζει ξανά ανάπτυξη, τα δημόσια οικονομικά είναι υπό έλεγχο», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung. Έτσι, η απόφαση των κρατών να «υποστηρίξουν με γενναιόδωρα δάνεια την Ελλάδα ήταν σωστή».

Η επέτειος από την κορύφωση της ελληνικής κρίσης το 2015 ωστόσο «επισκιάζεται από ένα νέο σκάνδαλο, το οποίο δείχνει πως υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά να γίνει», επισημαίνει η εφημερίδα της Φρανκφούρτης, αναφερόμενη στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. «Και υπάρχουν ενδείξεις πως το γραφείο του πρωθυπουργού Μητσοτάκη γνώριζε τα όσα συνέβαιναν».

Με την πρόταση σύστασης επιτροπής που θα διερευνήσει τα όσα έχουν συμβεί στο πλαίσιο της υπόθεσης από το 1998, «ο Μητσοτάκης προσπαθεί να μεταφέρει ένα μέρος της κριτικής στην αντιπολίτευση. Ταυτοχρόνως όμως έχει και δίκιο, διότι πρέπει να εξαχθούν διδάγματα από τα λάθη του παρελθόντος».

Συνολικά πάντως «η εικόνα του Μητσοτάκη ως του καθαρού ανθρώπου έχει αμαυρωθεί – κάτι που στα μάτια των Ελλήνων συνέβη ήδη από το σκάνδαλο των υποκλοπών σε βάρος πολιτικών αντιπάλων και δυσάρεστων δημοσιογράφων όπως και – πολύ περισσότερο – από τη διστακτική διαλεύκανση της τραγωδίας των Τεμπών. Το τελευταίο σκάνδαλο διαφθοράς είναι άκρως ανησυχητικό: ο Μητσοτάκης είτε αγνόησε τον κίνδυνο είτε – ακόμα χειρότερα – τον αποδέχθηκε. Η διασπάθιση μεγάλου μέρους των χρημάτων έγινε στην Κρήτη, απ' όπου κατάγεται η οικογένεια του Μητσοτάκη».

Η FAZ εκτιμά πως «η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει πετύχει πολλά, απ' όταν ανέλαβε την εξουσία το 2019 από τον αριστερό λαϊκιστή Τσίπρα», επιστρέφοντας την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και επιτυγχάνοντας εκ νέου μία «πολιτική σταθερότητα». «Ωστόσο, τα συστημικά προβλήματα παρέμειναν, όπως για παράδειγμα οι ελλιπείς έλεγχοι και τα αντίβαρα στη δημόσια διοίκηση, τα οποία προβλήματα ευνοούνται από την ύπαρξη ενός πολιτικού συστήματος που εξαρτάται υπερβολικά από λίγους ιθύνοντες στην κορυφή της ιεραρχίας. Το αποτέλεσμα είναι ένα πελατειακό σύστημα.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια κυβερνούν στην Ελλάδα λίγες οικογενειακές δυναστείες – όπως οι Μητσοτάκηδες. Η κυβέρνηση μπορεί να νιώθει τυχερή που η αντιπολίτευση είναι τόσο κατακερματισμένη. Και αλλού έχουν υπάρξει και υπάρχουν σκάνδαλα με τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την αγροτική πολιτική, στην περίπτωση της Ελλάδας όμως ήταν πολύ μεγάλο το θράσος [των εμπλεκόμενων]. Και σε αυτόν τον τομέα η Ελλάδα χρειάζεται μία εντελώς νέα αρχή».

«Εκτός Ελλάδας όλοι νόμιζαν πως η κρίση τελείωσε»

Αφιέρωμα για τον ταραχώδη Ιούλιο του 2015 και ειδικότερα τη σχέση Ελλήνων-Γερμανών δημοσιεύει και η Süddeutsche Zeitung. Η εφημερίδα του Μονάχου φιλοξενεί δε και απόψεις διαφόρων προσωπικοτήτων για το πώς είδαν την κορύφωση της κρίσης και το δημοψήφισμα, όπως ο Γιώργος Κατρούγκαλος, τότε αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, η Δήμητρα Κυρανούδη, συνταγματολόγος και αρχισυντάκτρια της Ελληνικής Σύνταξης της DW, και ο οικονομολόγος Γενς Μπάστιαν.

«Πριν από δέκα χρόνια η κρίση στην Ελλάδα έφτασε στο ζενίθ της – και οι σχέσεις Γερμανών και Ελλήνων στο ναδίρ», παρατηρεί η SZ. «Το 2015 η ελληνική κοινωνία ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Καρκινοπαθείς δεν μπορούσαν πια να πάρουν τα φάρμακά τους, το ένα τρίτο δεν είχε καν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, τα παιδιά πήγαιναν σχολείο χωρίς πρωινό. Όταν οι Γερμανοί πολιτικοί έλεγαν πως οι Έλληνες είναι "ενοχλητικοί”, οι τελευταίοι βρίσκονταν σε αγώνα επιβίωσης».

Την ίδια στιγμή «οι Έλληνες δεν ήταν οργισμένοι μόνο με τους Γερμανούς που τους κουνούσαν το δάχτυλο, αλλά και με την εγχώρια παλιά πολιτική τάξη – και το πόσο διεφθαρμένη ήταν αυτή. Αυτός ήταν και ο λόγος που εξέλεξαν τον Τσίπρα ως πρωθυπουργό. […] Αφ' ότου βέβαια το 61% ψήφισε "Όχι” στο δημοψήφισμα, ο Τσίπρας υπέγραψε ένα νέο πακέτο λιτότητας στις Βρυξέλλες, κρίνοντας πως είναι προτιμότερο να γίνουν κι άλλες θυσίες, παρά η χώρα να εγκαταλείψει το ευρώ. Έτσι, δεν έπραξε διαφορετικά σε σύγκριση με τους προκατόχους του».

Δέκα χρόνια μετά την κρίση ο Γιώργος Κατρούγκαλος «αξιολογώντας τη θητεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πως "συνολικά τα πήγαμε καλά”. Ωστόσο, "δώσαμε και την εντύπωση μίας κακοφωνίας”, μιας και "δεν είχαμε εμπειρία διακυβέρνησης”. […] Σήμερα η Ευρώπη σκέφτεται όπως η ελληνική Αριστερά τότε. Αρκεί κανείς να δει πώς μεταρρυθμίζεται το πλαίσιο του χρεόφρενου στη Γερμανία. "Επιτέλους βλέπουν και αυτοί”, λέει ο Κατρούγκαλος, "πως χρειάζονται δημόσιες επενδύσεις”. Ασφαλώς, η γερμανική πλευρά βλέπει αλλιώς την ελληνική κρίση, ακόμα και σήμερα. Γίνεται λόγος για απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, για θυσίες, χάριν στις οποίες τα πηγαίνει η χώρα καλύτερα σήμερα».

Ο οικονομολόγος Γενς Μπάστιαν, ο οποίος ζει εδώ και χρόνια στην Αθήνα, είναι παντρεμένος με Ελληνίδα και έχει εργαστεί σε ελληνική τράπεζα, πιστεύει πως «οι Γερμανοί δεν έχουν καταλάβει τι συνέβη στην Ελλάδα. Ότι μία κοινωνία αρνούνταν να παρουσιαστεί ως ο μοναδικός υπεύθυνος για την κατάσταση».

Τι μένει από την ελληνική κρίση; «Ίσως ένα βλέμμα στην εθνικιστική άβυσσο», παρατηρεί η SZ. «Το πόσο εύκολα επιστρέφουν τα στερεότυπα που άλλοτε αποτέλεσαν αιτίες πολέμων στην Ευρώπη. Πόσο εύκολα συνοψίζονται όλα στο "εμείς εναντίον αυτών”. […] Σήμερα οι Γερμανοί βλέπουν και πάλι με φιλικό τρόπο τους Έλληνες, σαν να μη συνέβη τίποτα. Σύμφωνα με έρευνα της "Kapa Research” τα δύο τρίτα έχουν θετική ή πολύ θετική άποψη. Από την άλλη πλευρά ισχύει το ίδιο για μόλις 31% των Ελλήνων. Αυτό είναι το κρίμα.

Για τους μεν η ζωή συνεχίστηκε, οι δε χρειάστηκε να βρουν ξανά τη ζωή τους από την αρχή. Δέκα χρόνια μετά, λέει ο οικονομολόγος Μπάστιαν, η Ελλάδα τα πάει καλύτερα, αλλά η νέα γενιά που μετανάστευσε στο εξωτερικό δεν θα επιστρέψει. Οι μισθοί είναι ακόμη πολύ χαμηλοί, η Ελλάδα είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία. Από αυτήν την άποψη η κρίση είναι ακόμη παρούσα.

Από τα γερμανικά πρωτοσέλιδα βέβαια είχε εξαφανιστεί από τη μία στιγμή στην άλλη. "Εκτός Ελλάδας οι άνθρωποι θεωρούσαν πως η κρίση τελείωσε”, λέει ο Μπάστιαν. Τότε ξεκίνησε μία άλλη, μία κρίση που θα άλλαζε και τη Γερμανία: εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες έρχονταν προς τα βόρεια της Ευρώπης. Η Μέρκελ δήλωσε πως οι Γερμανοί θα τα καταφέρουν. Και οι Έλληνες; Αυτοί ήταν μία ακόμα φορά απαραίτητοι, προκειμένου να μην έρχονται πια τόσο πολλοί πρόσφυγες», καταλήγει η SZ.