Όπου κι αν κοιτάξει κανείς αυτές τις μέρες στην Ευρώπη, κυρίως στις χώρες του Νότου, μαίνονται μεγάλες και μικρότερες πυρκαγιές. Οι φλόγες καταπίνουν δάση, καταστρέφουν καλλιέργειες, ζώα και ανθρώπινες ζωές, απειλούν πόλεις και χωριά. Ακόμη δεν έχει τελειώσει το καλοκαίρι, ούτε βεβαίως η αντιπυρική περίοδος, και οι καμένες εκτάσεις έχουν φτάσει σε αριθμό ρεκόρ. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές, μέχρι και τις 18 Αυγούστου είχαν καεί σχεδόν εννέα εκατομμύρια στρέμματα στη Γηραιά Ήπειρο. Πολλαπλάσια από αυτά που καίγονται κατά μέσο όρο τα τελευταία είκοσι καλοκαίρια.
Φέτος τα θλιβερά πρωτεία τα έχει η Ισπανία με σχεδόν 4 εκατομμύρια καμένα στρέμματα, από κοντά και η Πορτογαλία με 2,5 εκατομμύρια στρέμματα. Αυτό που συμβαίνει φέτος στην Ιβηρική Χερσόνησο δεν έχει ξανασυμβεί. Στην Ελλάδα, πάλι, δεν βιώνουμε την πιο δύσκολη χρονιά. Οι φετινές πυρκαγιές ήταν μεν πολλές και ιδιαίτερα καταστροφικές στη Χίο και την Αχαΐα, με σχεδόν μισό εκατομμύριο στρέμματα δάσους να έχουν γίνει μέχρι στιγμής στάχτη. Ευτυχώς, όμως, η καταστροφή δεν έφτασε στα επίπεδα του 2007 ή του 2023, όταν είχαν καεί 2,7 και 1,7 εκατομμύρια στρέμματα αντιστοίχως. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι το τέλος της αντιπυρικής περιόδου θα μπορούμε ακόμη να λέμε αυτό το «ευτυχώς».
Ανόητοι πανηγυρισμοί, κόντρες χωρίς αποτέλεσμα
Βέβαια, για όσους είδαν το νησί τους, το χωράφι τους, το σπίτι τους να καίγεται, λίγη σημασία έχει η στατιστική. Όπως λίγη σημασία έχουν οι εκτός τόπου και χρόνου πανηγυρισμοί των αρμοδίων ότι «είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις πυρκαγιές» ή οι πολιτικές κόντρες για το ποιος φταίει που τελικά δεν είμαστε και τόσο έτοιμοι.
Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι ότι δεν μας περίσσευε αυτό το μισό εκατομμύριο στρέμματα δάσους. Ειδικά όταν τα φετινά καμένα έρχονται να προστεθούν στα περσινά και τα προπέρσινα, χωρίς να προλάβει η Φύση να γιατρέψει τις πληγές της και η Πολιτεία να κάνει τη δουλειά της. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να δούμε ούτε ένα στρέμμα περιαστικού δάσους να καίγεται γύρω από τις πόλεις μας, κυρίως γύρω από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, που έχουν γίνει αβίωτες, ειδικά τα καλοκαίρια.
Το χαμένο στοίχημα της πρόληψης
Ξέρουμε από χρόνια ότι ο μόνος τρόπος για να προστατευτούμε ουσιαστικά από τις πυρκαγιές είναι η επένδυση στην πρόληψη. Ξέρουμε ακόμα ότι η κλιματική αλλαγή φέρνει περισσότερες και με μεγαλύτερη ένταση πυρκαγιές από αυτές με τις οποίες ήμαστε παλιότερα αντιμέτωποι.
Το ξέρουμε στην Ελλάδα, το ξέρουμε και στην Ευρώπη. Αλλά οι ηγεσίες μας δεν φαίνεται να καίγονται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν είναι πια προτεραιότητα ούτε καν της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και όχι μόνο επειδή οι Τραμπ και Σία δεν πιστεύουν ότι υπάρχει.
Οι εξοπλισμοί και τα λεφτόδεντρα
Η νέα προτεραιότητα είναι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί, η ικανοποίηση του παράλογου στόχου να ξοδεύουν οι χώρες το 5% του ΑΕΠ τους για κανόνια. Το θέλει ο Τραμπ, το σιγοντάρουν ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ και η εξοπλιστική βιομηχανία και το αποδέχονται οι περισσότεροι πρωθυπουργοί της Ευρώπης. Βοήθησε πάρα πολύ σ’ αυτό ο Πούτιν με την εισβολή του στην Ουκρανία.
Αίφνης, όλοι θυμήθηκαν τα λατινικά που έμαθαν στο σχολείο και υποστηρίζουν ότι «όποιος θέλει την ειρήνη προετοιμάζεται για πόλεμο». Οπότε η Ε.Ε. θα ξοδέψει 800 δισεκατομμύρια ευρώ για νέα όπλα, για να γίνει τόσο ισχυρή, ώστε να αποφύγει να τα χρησιμοποιήσει.
Κι επειδή όπως μάθαμε να μας λένε «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα», οι επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση περνούν σε δεύτερη μοίρα. Προφανώς, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες πιστεύουν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μπορεί να περιμένει. Η σκληρή πραγματικότητα αυτού του καλοκαιριού, οι θανατηφόροι καύσωνες και οι καταστροφικές πυρκαγιές δεν στάθηκαν ικανά να τις μεταπείσει.